Σάββατο 3 Μαΐου 2014

τὴν δὲ βοτάνην, ἣν φαγὼν ἄτρωτος ἢ καὶ ἀθάνατος



Όμως ο ‘Ανθιος ή ο Άνθη/ας  θεωρείται παιδί- απόγονος του Ποσειδώνος και  της Αλκυόνης κόρης του Ατλαντος κατά μια εκδοχή…μάλιστα ταυτίζεται σε πολλές περιπτώσεις με τον Γλαύκο.

Είναι αυτος που εχει δώσει το όνομά του στην πόλη Ανθηδών. Ενώ η δεύτερη εκδοχή μιλά για την νύμφη Ανθηδόνα. Η Άνθηδών είναι Βοιωτική πόλη,  βρισκόταν  επί του Ευβοϊκού κόλπου στους πρόποδες τοΰ Μεσσαπίου, είχε καλό λιμάνι, οι δέ κάτοικοι της ήσαν σπογγαλιείς, πορφυραλιεις και γενικότερα ναυτικοί. Με τις ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ναοί των Καβείρων, της θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης.

Ανθηδών δε είναι και ο όνος και ο καλλαρίας που είδαμε στα προηγούμενα κείμενα

Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 7, Kaibel paragraph 99, line 17

             
ρχέστρατος δέ φησι (fr. 35 R)·
  τ
ν δ' νον νθηδών, τν καλλαρίαν καλέουσιν…

Hippiatrica, Hippiatrica Cantabrigiensia
Chapter 65, section 4, line 6

στιν δ νθηδν μοία τ πλήγματι τν γρίων μελισσν.  

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter alpha, page 184, line 27

<νθηδών>. μέλισσα, παρ τ τ νθη δειν.

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter alpha, entry 5130, line 1

<νθηδών μέλισσα (iamb. ad. 24) κα πόλις Βοιωτίας (B



Ανθηδών όμως είναι και η Μέλισσα καθώς και κάποιο είδος μουσμουλιάς.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι η Σαμοθράκη όπου πρωτολατρεύθηκαν οι Κάβειροι ονομαζεται και Μελίτη, όταν μέλιττα είναι η μέλισσα., και Μύλιττα η Αφροδίτη των Ασσυρίων.
Ενώ υπάρχει και ο μυθος του Κρητικού Γλαύκου που αναφέρει τον θανατό του τρίτου υιού του Μίνωα μέσα σ’ έναν πυθάρι από μέλι και την ανασταση του από τον μάντη Πολύιδο ή απο τον Ασκληπιό κατα κάποιους άλλους συγγραφείς.

  Ας επανέρθουμε όμως στα της πόλεως  της Ανθηδόνος όπου υπάρχει ιερό των Καβείρων. Να θυμήσω εδώ και την σύνδεση των Καβείρων με τον Νεβρώδ- όπου κατά την εβραική γραφή το Gheber δηλώνει τον πανίσχυρο και μέγα κυνηγός αλλα και τον Πρίγκηπα-κυβερνήτη που εναντιώθηκε ή ξεσηκώθηκε - βλέπε παλαιότερα κείμενα.- στα κείμενα εξάλλου έχουν δωθεί και τα ονόματα των Καβείρων καθώς ταυτίζονταιμε τον Δια, τον Διόνυσο αλλα και την Δήμητρα και τον Αδη.

Το ιερό λοιπόν των Καβείρων λοιπόν στην μέση της πόλης καθώς και άλσος όπως επίσης ναός της Δήμητρος αλλά και της κόρης αλλα και του Διονύσου καθώς και αντίστοιχα αγάλματα. Κοντά στην παραθαλάσσια περιοχή της πόλης  υπάρχει και το σημείο που ονομάζεται του  «Γλαύκου πήδημα»
Ο Γλαύκος ήταν ψαράς και λόγω του φυτού που έφαγε έγινε δαίμονας – θεός, θεότητα - της θάλασσας και αθάνατος, απέκτησε δε και μαντικές ικανότητες και προέλεγε ή προέβλεπε τα μελλούμενα στους ανθρώπους.

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 9, chapter 22, section 5, line 4

… τ
ς δ Βοι-
ωτίας τ
ν ριστερ το Ερίπου Μεσσάπιον ρος
καλούμενον κα
π' ατ Βοιωτν π θαλάσσης πόλις
στν νθηδών· γενέσθαι δ τ πόλει τ νομα ο
μ
ν π νθηδόνος νύμφης, ο δ νθαν δυναστεσαι
λέγουσιν
νταθα, Ποσειδνός τε παδα κα λκυόνης
τ
ς τλαντος. . νθηδονίοις δ μάλιστά που κατ μέσον
τς πόλεως Καβείρων ερν κα λσος περ ατό στι,
πλησίον <δ> Δήμητρος κα τς παιδς νας κα γάλ-
ματα λίθου λευκο· Διονύσου τε ερν πεποίηται κα
γαλμα πρ τς πόλεως κατ τ ς τν πειρον.
νταθά εσι μν τάφοι τν φιμεδείας κα λωέως
παίδων· γενέσθαι δέ σφισι το βίου τν τελευτν
π πόλλωνος κατ τ ατ μηρος πεποιήκασι κα
Πίνδαρος, <προστίθησι δ Πίνδαρος,> ς πιλάβοι
τ χρεν ατος ν Νάξ τ πρ Πάρου κειμέν.
τούτων τε δή στι τ νθηδόνι μνήματα κα π τ  
θαλάσσ καλούμενον Γλαύκου πήδημα· εναι δ ατν
λιέα, κα πε τς πόας φαγε, δαίμονα ν θαλάσσ
γενέσθαι κα νθρώποις τ σόμενα ς τόδε προλέγειν
ο τε λλοι πιστ γηνται κα ο τν θάλασσαν πλέ-
οντες πλεστα νθρώπων ς τν Γλαύκου μαντικν
κατ τος καστον λέγουσι. Πινδάρ δ κα Ασχύλ
πυνθανομένοις παρ νθηδονίων, τ μν οκ π
πολ πλθεν σαι τ ς Γλακον, Ασχύλ δ κα
ς ποίησιν δράματος ξήρκεσε.

Εις την Βοιωτίαν, αριστερά του Ευρίπου, είναι το ονομαζόμενον Μεσσάπιον όρος και κάτωθεν αυτού είναι εις τα παράλια η Βοιωτική πόλις Άνθηδών. Μερικοί λέγουν ότι το όνομα εδόθη εις την πόλιν από την νύμφην 'Ανθηδόνα, άλλοι δε λέγουν ότι εις αυτό το μέρος εβασίλευσεν ο Άνθας, ο υιός του Ποσειδώνος και της Αλκυόνης, της κόρης του Άτλαντος. Εις το μέσον περίπου της πόλεως των Άνθηδονίων είναι ναός των Καβείρων  και γύρω του δάσος ιερόν, πλησίον δε υπάρχει και ναός της Δήμητρος και της κόρης της και αγάλματα μαρμάρινα. Επίσης είναι κατεσκευασμένος ναός τού Διονύσου και άγαλμα έμπροσθεν της πόλεως κατά το μέρος πού βλέπει προς την στερεάν. Εις αυτό το μέρος είναι οι τάφοι των παιδιών της Ίφιμεδείας και του Άλωέως' ότι δε ούτος έφονεύθη από τον Απόλλωνα, ομοίως έχουν γράψει εις τα ποιήματα των ό "Ομηρος και ό Πίνδαρος,...ότι τούς εύρεν ο θάνατος εις την Νάξον, ή οποία ευρίσκεται παρά πέρα από τήν Πάρον. Και τούτων λοιπόν υπάρχουν μνήματα εις την 'Ανθηδόνα Και πλησίον της θαλάσσης τό ονομαζόμενον πήδημα του Γλαύκου. Αυτός ήτο ψαράς και αφού έφαγεν από τα εκεί χόρτα, έγινε θεός θαλάσσιος και προλέγει τα μέλλοντα εις τούς ανθρώπους, και όσοι ταξιδεύουν εις την θάλασσαν λέγουν κάθε χρόνον σχετικά με την μαντικήν του Γλαύκου περισσότερα από όλους τούς ανθρώπους. "Οτε δέ ο Πίνδαρος και ο Αισχύλος εζήτησαν να μάθουν από τούς Άνθηδονίους τα κατ' αυτόν, ο μεν πρώτος δεν εσκέφθη να ύμνηση πολύ τα σχετικά με τον Γλαύκον, εις τον Αισχύλον όμως ήρκεσαν να σύνταξη τό δράμα.

Μιλά βέβαια ο Παυσανίας για τη χαμένη τραγωδία του Αισχύλου Γλαύκος Ποτνιεύς μέρος τετραλογίας με τις Φινεύς, Πέρσες και Προμηθεύς Πυροφόρος, που κέρδισε την πρώτη νίκη στα Διονύσια του 472 πΧ, Σ΄ αυτήν  ο ήρωας διέμενε στη Βοιωτία κι έτρεφε «άγριες» φοράδες. Μάλιστα για να τις κάνει ακόμα πιο πολεμικές, τις ταΐζε με κρέας ανθρώπων. Όταν ο γιος του Σίσυφου και της Μερόπης πήγε κάποτε να πάρει μέρος στα επιτάφια άθλα που οργάνωσε στην Ιωλκό ο Άκαστος για τον πατέρα του Πελία, οι φοράδες κατασπάραξαν το Γλαύκο μέσα στη μανία τους. Τούτο γιατί τα άμοιρα ζώα δεν έβρισκαν στη Θεσσαλική Ιωλκό την τροφή που είχαν συνηθίσει να τρώνε...



 Όμως ο Γλαύκος Ποτνιεύς θεωρείτε και λατρεύεται ως ο τοπικός ήρωας της περιοχής των αρχαίων Ποτνιών στην Θήβα.. Νοτιοδυτικά της Ακροπολης της Καδμείας, αποκαλύφθηκε από τους Α. Ανδρειωμένου και Β. Αραβαντινό (1993-1997) νεκροταφείο υστερογεωμετρικών χρόνων με σημαντικότατα ευρήματα.  Η περιοχή ταυτίστηκε με βεβαιότητα με τις αρχαίες Ποτνιές, δορυφορικό οικισμό των Θηβών, που αναφέρονται από τον περιηγητή Παυσανία και στις οποίες λατρεύονταν οι Πότνιες θεές Δήμητρα και Κόρη, ο Διόνυσοςκαι ο τοπικός ήρωας Γλαύκος Ποτνιεύς. 


 Η Ανθηδών αναφέρεται και στην Ιλιάδα στον κατάλογο των πλοίων  και θεωρείται ως η πιο απομακρυσμένη από γεωγραφικής απόψεως πόλη των Βοιωτών προς τον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, τα κάτωθι κατά τον ‘Ομηρον.

ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  Β΄(στίχοι  : 494-590) [Μετάφραση : Ιάκωβου Πολυλά]


Νσν τε ζαθην 'Ανθηδόνα τ σχατωσαν·
τν μν πεντκοντα νες κον, ν δ κστ
κοροι Βοιωτν κατν κα εκοσι βανον.                510
η θεία Νίσα, η Μίδεια, η Άρνη αμπελοφόρα,

…και όσοι από την έσχατην έφθασαν Ανθηδόνα.
Πενήντα ήσαν τα πλοία των κι επάνω στο καθένα
ήσαν εκατόν είκοσι των Βοιωτών αγόρια.

‘Ομοια και ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ευστάθιος αντιγράφοντας σχόλια άλλων συγγραφέων για την Ιλιάδα και την Οδύσσεια στο έργο του «Παρεκβολα εις την Ομήρου Ιλιάδα κα Οδύσσειαν" δίδει την ίδια προέλευση για την ονομασία της Ανθηδώνος από τον Ανθίο ή ο Άνθη/α 


Eustathius Philol., Scr. Eccl., Commentarii ad Homeri Iliadem
Volume 1, page 415, line 14

  δ νθηδν
καλεται μν οτω δι τ ατς νθηρν π νθηδόνος νθίου, πογόνου
Ποσειδνος. συνκισαν δ ατν Θρκες· δι κα Λυκόφρων Θρηϊκίην
νθηδόνα φησίν. κ ταύτης Γλακος, θαλάσσιος δαίμων κατ τν μθον, ς
χθν ες γν κθετον δν λειπόμενον το ζν καί τινος βοτάνης ψαύσαντα κα
ναζωπυρηθέντα ες περ ν κα τς θαλάσσης αθις γενόμενον μιμεται κα
τς ατς πόας μφαγν καθάλλεται ες θάλασσαν κα ες κτος μεταβαλν
παθανατίζεταί, φασίν. λιέων δ ν ριστος κα νήξασθαι δεινότατος κα
μβραδναι τ βυθ καθ καί τινι χέρσ επνους. κα τατα τν περ ατο
μθον πλασθναι πιθανς χορήγησαν· [Παρ δ τος παλαιος γένος το
Γλαύκου τούτου ποιεται τοιόνδε· «νθηδών νύ τίς στιν π πλευροο θαλάσσης
ντίον Εβοίης. νθεν γ γένος εμί· πατρ δέ με γείνατο Κωπεύς». ναυτικς
δέ, φασί, κα κολυμβητς γαθς γενόμενος πόντιος καλετο, Σύμης ραστής,
μώνυμος ν Καρί νσος Σύμη. δεται δ κα τς ργος δημιουργς
γενέσθαι κα κυβερνν ατήν, τε άσων Τυρρηνος μάχετο, μόνος ατς τρωτος ν τ ναυμαχί μεναι. τν δ βοτάνην, ν φαγν τρωτος κα θάνατος λέχθη γενέσθαι, γρωστιν επεν γράψας τ «κα θεν γρωστιν ερες, ν   Κρόνος κατέσπειρε». μαθεν δ ατν λέγεται κατ μέν τινας π χθύος, κατ δ λλους π λαγ τεθηραμένου, ν λειποθυμοντα κ διώξεως παχθναι πό τινι κρήν κα πό παρακειμέν πομάσσειν τ ζον δη ψυχόμενον· ς δ νεζωπύρησεν λαγς τ βοτάν, πιγνούς, φασίν, Γλακος ατς τν δύναμιν νέφαγε κα οτως νθεος γενόμενος ες θάλασσαν αυτν ξέρριψε κα τ ντεθεν λαβς νδέδωκε τ μύθ οίδιμον θέσθαι ατόν. κα τοιατα μν κα τατα περ το νθηδονίου Γλαύκου.] νηγορεύθη δέ, φασί, Νίκων παγκρατιαστς νθηδόνιος. κα Λεωνίδας δ ζωγράφος νθηδόνιος ν,μαθητς Εφράνορος. κεται δ παρ τν Εριπον νθηδών, περ ς κα
οτω γράφεται· «νθηδν πόλις, λιμένα χουσα, σχάτη τς Βοιωτικς
παραλίας τς πρς Εβοί». (v. 512 – 6) τι τριάκοντα νες σαν «σκαλάφ
κα αλμέν, ος τέκεν στυόχη δόμ κτορος ζείδαο», γουν υο
ζέως, νδρς οτω καλουμένου, «παρθένος αδοίη περώϊον εσαναβσα,
ρηϊ κρατερ· δέ ο παρελέξατο λάθρ». κα σημείωσαι, τι παρθένιο...



Η εκδοχή του Ευστάθιου μιλά και για διαφορετικές εκδοχές αθανασίας του Γλαύκου καθώς τον θέλει να είναι ένας από τους δημιουργούς και κυβερνήτες της Αργούς και κολυμβητής αγαθός. Άτρωτος  ή και αθάνατος στην ναυμαχία καθώς έχει φάει από το βότανο που κατέσπειρε ο Κρόνος και έμαθε γι αυτό από έναν ιχθύν ή από έναν λαγό που ενώ το ζώο είχε ξεψυχήσει, τρώγοντας το βοτάνι ξαναζωντάνεψε….



 συνεχίζεται ...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου