Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2013

λόγω Ποσειδώνι και Διονύσω την πίτυν...



Zenobius Sophista <Paroemiogr.>, Epitome collectionum Lucilli Tarrhaei et Didymi
Centuria 4, section 38, line 8

Κα τν μν ες Μέγαρα προσβρασθεσαν Μεγαρες νελόμενοι
κα
πολυτελς κηδεύσαντες κάλεσαν Λευκοθέαν· τν δ
ε
ς Κόρινθον Κορίνθιοι θάψαντες Μελικέρτην γουσιν
π' ατ γνα τ σθμια.

Plutarchus Biogr., Phil., De proverbiis Alexandrinorum [Sp.]
Fragment 6, line 6

                 
μετ δ το Μελικέρτου ν ρριψεν αυτν ες τν πρς τ
Μολουρί θάλασσαν· κα τν μν ες Μέγαρα προσβρασθεσαν Μεγαρες νελόμενοι κα πολυτελς κηδεύσαντες κάλεσαν Λευκοθέαν· τν δ ες Κορίνθιοι θάψαντες
Μελικέρτην ** κα γουσιν π' ατ γνα τ σθμια.

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 2, chapter 1, section 3, line 6

... προϊοσι δ
πίτυς χρι γε μο πεφύκει παρ τν αγιαλν κα
Μελικέρτου βωμς ν. ς τοτον τν τόπον κκομι-  
σθναι τν παδα π δελφνος λέγουσι· κειμέν δ
πιτυχόντα Σίσυφον θάψαι τε ν τ σθμ κα τν
γνα π' ατ ποισαι τν σθμίων

Στον Παυσανία διαβάζουμε : ότι φύτρωσε πεύκη στον άκρη του γιαλού και εκει υπάρχει βωμός του Μελικέρτη. Στον τόπο όπου μεταφέρθηκε το παιδί –Μελικέρτη, από δελφίνι, όπως λέγουν ….
Περισσότερα για δελφίνια και Δελφούς και Αρίωνα, ‘Ιωνα κλπ σε παλαιότερα κείμενα.

Plutarchus Biogr., Phil., Theseus
Chapter 25, section 5, line 4

Τάδ' στ Πελοπόννησος, οκ ωνία.
κα τν γνα πρτος θηκε κατ ζλον ρακλέους,
ς δι' κενον λύμπια τ Διί, [κα] δι' ατν σθμια
τ Ποσειδνι φιλοτιμηθες γειν τος λληνας. γρ
π Μελικέρτ τεθες ατόθι νυκτς δρτο, τελετς
χων μλλον θέας κα πανηγυρισμο τάξιν. νιοι δέ
φασιν π Σκείρωνι τ σθμια τεθναι, το Θησέως
φοσιουμένου τν φόνον δι τν συγγένειαν


Plutarchus Biogr., Phil., Quaestiones convivales (612c-748d)
Stephanus page 675, section E, line 9

                            κοινς δ' π <πολλν> λεγομένου
ς διόν στι στέμμα Ποσειδνος πίτυς, <Λουκανίου>
δ προστιθέντος τι κα τ Διονύσ καθωσιωμένον τ
φυτ
ν οκ π τρόπου τας περ τν Μελικέρτην συν-
κείωται τιμα
ς, ατ τοτο ζήτησιν παρεχεν, τινι  
λόγ
Ποσειδνι κα Διονύσ τν πίτυν ο παλαιο καθω-
σίωσαν.

Plutarchus Biogr., Phil., Quaestiones convivales (612c-748d)
Stephanus page 675, section E, line 2

<Πραξιτέλης> μν ον περιηγητς τ μυθδες πγεν,
ς λεγόμενον ερεθναι τ σμα το Μελικέρτου πίτυι
προσβεβρασμένον
π τς θαλάττης· κα γρ ο πρόσω
Μεγάρων ε
ναι τόπον, ς ‘Καλς δρόμος’ πονομάζεται,
δι' ο φάναι Μεγαρες τν ν τ παιδίον χουσαν δρα-
μεν π τν θάλατταν.
Plutarchus Biogr., Phil., Quaestiones convivales (612c-748d)
Stephanus page 675, section D, line 8

8ΠΡΟΒΛΗΜΑ Γ
Τίς ατία δι' ν πίτυς ερ Ποσειδνος νομίσθη κα Διονύσου·
κα τι τ πρτον στεφάνουν τ πίτυι τος σθμια νικντας,  
 πειτα σελίν, νυν δ πάλιν τ πίτυι
  πίτυς ζητετο καθ' ν λόγον ν σθμίοις στέμμα
γέγονε· κα γρ ν τ δεπνον ν Κορίνθ, σθμίων
γομένων στιντος μς Λουκανίου το ρχιερέως.
<Πραξιτέλης> μν ον περιηγητς τ μυθδες πγεν,
ς λεγόμενον ερεθναι τ σμα το Μελικέρτου πίτυι
προσβεβρασμένον π τς θαλάττης· κα γρ ο πρόσω
Μεγάρων εναι τόπον, ς ‘Καλς δρόμος’ πονομάζεται,
δι' ο φάναι Μεγαρες τν ν τ παιδίον χουσαν δρα-
μεν π τν θάλατταν. κοινς δ' π <πολλν> λεγομένου
ς διόν στι στέμμα Ποσειδνος πίτυς, <Λουκανίου>
δ προστιθέντος τι κα τ Διονύσ καθωσιωμένον τ
φυτν οκ π τρόπου τας περ τν Μελικέρτην συν-
κείωται τιμας, ατ τοτο ζήτησιν παρεχεν, τινι  
λόγ Ποσειδνι κα Διονύσ τν πίτυν ο παλαιο καθω-
σίωσαν. δόκει δ' <μν> μηδν εναι παράλογον·
μφότεροι γρ ο θεο τς γρς κα γονίμου κύριοι
δοκοσιν ρχς εναι· κα Ποσειδνί γε Φυταλμί Διο-
νύσ δ Δενδρίτ πάντες ς πος επεν λληνες θύουσιν.

ο μν λλ κατ' δίαν τ Ποσειδνι φαίη τις ν τν
πίτυν προσήκειν, | οχ ς πολλόδωρος (Fr. Gr. Hist. 244
F 123) οεται παράλιον φυτν οσαν οδ' τι φιλήνεμός
στιν σπερ θάλασσα (κα γρ τοτό τινες λέγουσιν),
λλ δι τς ναυπηγίας μάλιστα. κα γρ ατ κα τ
δελφ δένδρα, πεκαι κα στρόβιλοι, τν τε ξύλων παρέ-
χει τ πλοϊμώτατα πίττης τε κα ητίνης λοιφήν, ς
νευ τν συμπαγέντων φελος οδν ν τ θαλάττ. τ
δ Διονύσ τν πίτυν νιέρωσαν ς φηδύνουσαν τν – (νοστιμίζουσα )
ονον· τ γρ πιτυώδη χωρία λέγουσιν δύοινον τν
μπελον φέρειν.

τι δ' ομαι Προκλέους ντετυχηκέναι γραφ (FHG II
342) περ τν σθμίων στοροντος, τι τν πρτον
γν' θεσαν περ στεφάνου πιτυΐνου· στερον δέ, το
γνος ερο γενομένου, κ τς Νεμεακς πανηγύρεως
μετήνεγκαν νταθα τν το σελίνου στέφανον. δ
Προκλς οτος ν ες τν ν καδημί Ξενοκράτει
συσχολασάντων.’

Στα  Συμποσιακά προβλήματα του Πλουτάρχου υπάρχουν αναφορές ότι στα ‘Ισθμια οι νικητές είναι αυτοί που στεφανώνονται με στεφάνι φτιαγμένο από κλαδιά πεύκου προς τιμήν του Μελικέρτη. Γιατί λέγεται ότι το σώμα του Μελικέρτη εξεβράσθει κάτω από μια Πεύκη, κοντά στα Μέγαρα και στην περιοχή που ονομάζετε Καλός δρόμος
¨Όμως το πεύκο είναι αρχικά αφιερωμένο στον Ποσειδώνα τον Φυτάλμιο αλλά και τον Διόνυσο τον Δενδρίτη, όπου θυσιάζουν όλοι ανεξαιρέτως οι Έλληνες. Και γιατί στην περιοχή υπάρχει ιερό που λατρεύονται οι ενάλιοι θεοί και θεωρείτε ναός του Ποσειδώνα ή του Διονύσου καθώς και οι δύο θεωρούνται οι θεότητες της υγρής φύσης και γόνιμής φύσης που δίδει ζωή, όμως σε άλλα κείμενα μας δίνονται πληροφορίες για βωμό του Μελικέρτη, στο σημείο της εμφάνισης του παιδός.
Συνλατρεύονται οι Διόνυσος, Ποσειδώνας Φυτάλμιος και Μελικέρτης. Ισης δύναμης και ίδιας ποιότητας θεοί, άλλοι νεότεροι όπως ο Διονυσος ο υιός ο Υέτιος του Διός, ο μόνος να κρατήσει το σκήπτρο του με τους κεραυνούς, ο Ενάλιος και ο Υης και ο υιός του Φυτάλμιο Πατέρα, και ο Μελικέρτης ο ομογάλακτος, ο υιός της Δίνης και ο Δίνος η θαλάσσια έκφραση του Διον-ί-σου  σε κοινούς βωμός και ιερά…Ίδιες ενέργειες και ας τους μαθαίνουμε μέσα από διαφορετικές ιστορίες, από διαφορετικά κείμενα…

Το Φυτάλμιος είναι το επίθετο που χαρακτηρίζει τόσο τον Ποσειδώνα όσο και τον Δια – δηλώνει τον Φυτάλμιο πατέρα αυτόν που γεννά, παράγει, δημιουργεί, γονιμοποιεί, τρέφει, τον φυσικό, τον έμφυτο και τον σύμφυτο.

Philoxenus Gramm., Fragmenta
Fragment 284*, line 1

Et. Gen. AB s. v. φυτάλιμος (unde EM 803, 4): <φυτάλμιος>· <παρ τ>
φυτν φύτιμος· κα πλεονασμ τς αλ συλλαβς φυτάλιμος κα φυτάλ-
μιος. Σοφοκλς (fr. 720 N.2 = 788 P.) “προσλθε μητρ κα φυταλμί
πατρί”. †πολλάκις κα τροπ γίνεται το υ ες ι φιτάλιμος†.  

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter phi, page 1827, line 12

<Φυτάλμιος Ζεύς>. φοιτάλμιος δ Ποσειδν,  ν τ λμ φοιτν

Hesychius Lexicogr., Lexicon (ΠΩ)
Alphabetic letter phi, entry 1067, line 1

<φυταλιας>· κήποις. [ τας γονίμαις κα φυτευτικας]
<Φυταλίδαι>· γένος παρ θηναίοις
<φυταλίζειν>· φυτεύειν. πλησιάζειν
<φυταλις>· κήπου, δενδροφόρου γς
<φυταλμίοις>· φυτευτικος, γονίμοις
<φυτάλμιος Ζεύς>· συγγενής, ζωογόνος
<φυτάλμιοι>· μοίως πληθυντικς
<φυτεύει>· κατασκευάζει. γενν
<φυτηκόμος>· σύνδε(ν)δρος τόπος
<Φύτιος>· λιος. Ζεύς

Scholia In Aratum, Scholia in Aratum (scholia vetera)
Scholion 2, line 16

Ζε πανόπτα” (Trag. Gr. Fr. adesp. 43 Nauck) κα έ-
λιος, ς πάντ' φορς” (Γ 277). <γυια> δ τ
μφοδα δι' ν τ γυα φέρομεν. <γορα> δ α
κκλησίαι κα α σύνοδοι. λέγεται γρ κα βουλαος
Ζες κα ξένιος κα ταίρειος, φίλιος, φυτάλμιος, πι-
κάρπιος.

Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclem (scholia vetera)
Play OC, verse 150, line 1

 <φυτάλμιος> π φύτλης· π γενέσεως κα ξ ρχς

  Suda, Lexicon
Alphabetic letter phi, entry 874, line 1

<
Φυτάλιμος:> νομα κύριον.
<Φυτάλμιος:> π φύτλης.

Μπορείτε να δείτε και σε προηγούμενα κείμενα για τον Ύη και υετιο, καθως και  τον Ενυάλιο  και το Δασ-άλιο...

 Στο αρχαίο κείμενο, στην συνέχεια, δίδεται και μια ακόμα σχέση των πεύκων αλλά και των κωνοφόρων γενικότερα με την θάλασσα και τον Ποσειδώνα, καθώς τα κωνοφόρα φυτρώνουν στις παραλίες δίπλα στην θάλασσα και η ξυλεία τους είναι αυτή που επιπλέει και δίνει την δυνατότητα να φτιάξουν καράβια και με το ρετσίνι τους να τα αδιαβροχοποιήσουν και να τα καλλιφατίσουν. Όμως συνδέεται και με την καλλιέργεια της αμπέλου καθώς στα μέρη που φυτρώνουν πεύκα τα σταφύλια βγαίνουν πιο εύγεστα. Και το ρετσίνι των πεύκων είναι αυτό που τα κάνει πιο νόστιμα όταν χρησιμοποιείτε κατά την διάρκεια της ζύμωσης του κρασιού και κατά την συντήρηση του.…

Χρησιμοποιώντας την ρητίνη και μέσα στο κρασί, ή στο σφράγισμα για να μην παίρνει αέρα το κρασί και ξινίζει,  ενώ ακόμα και στις μέρες μας τα ξύλινα ή δρύινα βαρέλια είναι αυτά που αρωματίζουν το κρασί … αλλά ακόμα και σήμερα ένα από τα πιο εύγευστα κρασιά είναι η ρετσίνα…

Ας μην ξεχνάμε και την χρήσή του ρετσινιού ως υλικό για αρωματοποιίας και καθαρισμού μέσω των θυμιατίσματος με λιβάνι, ακομα και εδώ μας δίνεται η μεγάλη "καθαριστική" δύναμη. 

Η άλλη του ονομασία ήλεκτρον, κοινώς το κεχριμπάρι ως απολιθωμένη ρητίνη ..... 'Εχει την φήμη της προστατευτικής και μαγικής ουσίας. 
Έτσι δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι χιλιάδες χρόνια τώρα καίγεται σαν λιβάνι κατά τη διάρκεια πνευματικών και θρησκευτικών τελετών. 

Όταν καεί, το κεχριμπάρι απελευθερώνει ευωδιαστό άρωμα πεύκου.






συνεχίζετε ...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου