Κυνόσουρα και Stella Maris

Η Μικρή Άρκτος (Ursa minor)  ονομάζεται Κυνόσουρα ή Λυκόσουρα…H Κυνόσουρα  (ουρά του Κυνός) φέρετε να είναι μία εκ των Ιδαίων νυμφών και  η αδερφή της Αδράστειας και κόρη του Μελισσέως του Κρητού, και η έτερη τροφός του Διός. Έχει καταστεριστεί και η ίδια στον αστερισμό της Άρκτου από τον Δία ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. 

Eratosthenes et Eratosthenica Philol., Catasterismi
Chapter 1, section 2, line 9

                                          Ἀγλαοσθένης δὲ
ἐν τοῖς Ναξικοῖς φησι τροφὸν γενέσθαι τοῦ Διὸς
Κυνόσουραν, εἶναι δὲ μίαν τῶν Ἰδαίων νυμφῶν· ἀφ'
ἧς ἐν μὲν τῇ πόλει τῇ καλουμένῃ Ἱστοῖς, τοὔνομα  
τοῦτο ἦν, ἣν οἱ περὶ Νικόστρατον ἔκτισαν, καὶ τὸν ἐν
αὐτῇ [δὲ] λιμένα καὶ τὸν ἐπ' αὐτῷ τόπον Κυνόσουραν
κληθῆναι.

Scholia In Aratum, Scholia in Aratum (scholia vetera)
Scholion 27, line 103

Q Ἄρατος δέ φησι τὴν Κυνόσουραν καὶ Ἑλίκην ἐν
Κρήτῃ οὔσας γενέσθαι τρόφους τοῦ Διός, καὶ διὰ τοῦτο
τῆς οὐρανοῦ μνήμης ἀξιωθῆναι.

Scholia In Aratum, Scholia in Aratum (scholia vetera)
Scholion 35, line 2

MDΔVUA < – Δικταῖοι Κούρητες:> οἱ Κούρητες
ἐκάλουν τὴν μὲν μικρὰν Κυνόσουραν διὰ τὴν τῆς οὐρᾶς
ὁμοιότητα, τὴν δὲ ἑτέραν Ἑλίκην διὰ τὸ ἑλίσσεσθαι
καὶ ἑλικώδη πως τὴν οὐρὰν ἔχειν.

H Κυνόσουρα ως ονομασία τόπου κι έχουμε την Κυνόσουρα Σαλαμίνας, την Κυνόσουρα Μαραθώνα, και την Κυνόσουρα της Αρχαίας Σπάρτης.

Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (scholia vetera)
Vita-argumentum-scholion sch Rh, section 342, line 4

 [ἄλλοι δὲ Μελισσέως μὲν τοῦ Κρητὸς, ἀδελφὴν Κυνοσούρας, Διὸς τρο-

φόν. Καλλίμαχος [hymn. iou. 47]· ‘σὲ δ' ἐκοίμισεν Ἀδράστεια λίκνῳ

ἐνὶ χρυσέῳ.’]

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., De prosodia catholica
Part+volume 3,1, page 263, line 31

<Κυνόσουρα> ἐπὶ τῆς ἄρκτου

 οἳ τὴν μὲν κυνόσουραν ἐπίκλησιν καλέουσιν (Arat. Phaen. 36).

καὶ ἐπὶ τῇ Λακωνικῇ φυλακῇ καὶ ἄκρα Μαραθῶνος οὕτως καλεῖται. ἔστι

δὲ καὶ ἄκρα Ἀρκαδίας

<Λυκόσουρα> πόλις Ἀρκαδίας ἐπὶ τῷ Λυκείῳ ὄρει.

Και η Κυνόσουρα που βρίσκεται επί της άρκτου την οποία επικαλούνται -επίκληση,  για βοήθεια. Κυνόσουρα ονομάζουν και την Λακωνική φυλακή και την άκρη (ακρωτήριο)  του Μαραθώνα. Αλλά υπάρχει και άκρη (ακρωτήριο ) στην Αρκαδία.

Stephanus Gramm., Ethnica (epitome)
Page 394, line 9

<Κυνόσουρα,> ἄκρα Ἀρκαδίας, ἀπὸ Κυνοσούρου τοῦ Ἑρ-

μοῦ. τὸ ἐθνικὸν Κυνοσουρεύς καὶ Κυνοσουρίς θηλυκόν.

Η Κυνόσουρα το ακρωτήριο της  Αρκαδίας έχει πάρει τ’ όνομα του από τον Ερμή τον Κυνόσουρο ή Κυνοσουρέα και το Κυνοσουρίς είναι το θηλυκό του ονόματος. Υπάρχει και φυλή Λακωνική που φέρει το όνομα Κυνόσουρα.

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Ε – Ω)
Alphabetic letter kappa, Page 188, line 15
 
<Κυνόσουρα>: φυλὴ Λακωνική· καὶ ἄκρα Μαραθῶνος.

Eratosthenes et Eratosthenica Philol., Catasterismi
Chapter 1, section 2, line 9

                                          Ἀγλαοσθένης δὲ
ἐν τοῖς Ναξικοῖς φησι τροφὸν γενέσθαι τοῦ Διὸς
Κυνόσουραν, εἶναι δὲ μίαν τῶν Ἰδαίων νυμφῶν· ἀφ'
ἧς ἐν μὲν τῇ πόλει τῇ καλουμένῃ Ἱστοῖς, τοὔνομα  
τοῦτο ἦν, ἣν οἱ περὶ Νικόστρατον ἔκτισαν, καὶ τὸν ἐν
αὐτῇ [δὲ] λιμένα καὶ τὸν ἐπ' αὐτῷ τόπον Κυνόσουραν
κληθῆναι.

Aratus Astron., Epic., Phaenomena
Book 1, line 36

<Ἄρκτοι> ἅμα τροχόωσι· τὸ δὴ καλέονται <Ἅμαξαι>.  

Αἱ δ' ἤτοι κεφαλὰς μὲν ἐπ' ἰξύας αἰὲν ἔχουσιν

ἀλλήλων, αἰεὶ δὲ κατωμάδιαι φορέονται,  

ἔμπαλιν εἰς ὤμους τετραμμέναι. Εἰ ἐτεὸν δή,  

Κρήτηθεν κεῖναί γε Διὸς μεγάλου ἰότητι

οὐρανὸν εἰσανέβησαν, ὅ μιν τότε κουρίζοντα

Δίκτῃ ἐν εὐώδει, ὄρεος σχεδὸν Ἰδαίοιο,  

ἄντρῳ ἐγκατέθεντο καὶ ἔτρεφον εἰς ἐνιαυτόν,

Δικταῖοι Κούρητες ὅτε Κρόνον ἐψεύδοντο.

Καὶ τὴν μὲν <Κυνόσουραν> ἐπίκλησιν καλέουσιν,  

τὴν δ' ἑτέρην <Ἑλίκην>. Ἑλίκῃ γε μὲν ἄνδρες Ἀχαιοὶ

εἰν ἁλὶ τεκμαίρονται ἵνα χρὴ νῆας ἀγινεῖν·

τῇ δ' ἄρα Φοίνικες πίσυνοι περόωσι θάλασσαν.

Ἀλλ' ἡ μὲν καθαρὴ καὶ ἐπιφράσσασθαι ἑτοίμη

πολλὴ φαινομένη Ἑλίκη πρώτης ἀπὸ νυκτός·

ἡ δ' ἑτέρη ὀλίγη μέν, ἀτὰρ ναύτῃσιν ἀρείων·

μειοτέρῃ γὰρ πᾶσα περιστρέφεται στροφάλιγγι·

τῇ καὶ Σιδόνιοι ἰθύντατα ναυτίλλονται.  

Δυό πόλοι απο δώ κι εκεί περαίνουν τον ουράνιον άξονα· αλλά ο ένας δεν είναι ορατός· ο αντίκρυ του, ο βόρειος ψηλώνει πάνω απ’ τον ωκεανό. Και γύρω του στα πλάγια δυό άρκτοι, που τις λένε κι άμαξες μαζί κυκλογυρίζουν.

Η μιά τους έχει πάντα το κεφάλι της στης αλληνής τη μέση και με τους ώμους κάτω πάντοτε κυκλογυρνούν στραμμένες τ’ ανάστροφα. Κι αν είναι αληθινά τα όσα λεν για κείνες από την Κρήτη με τη θέληση του Δία του μεγάλου

ανέβηκαν ψηλά στον ουρανό σύντας ήταν ακόμη

βρέφος, αφού στην ευωδιαστή τη Δίχτυ τον εμπάσαν

σε μιά σπηλιά κοντά στην αψηλή την Ίδη, κι ένα χρόνο

τον τρέφαν οι Διχταίοι Κουρήτες αφού πριν, ξεγελάσαν        

τον Κρόνο• τη μιά την άρκτο λεν Κυνόσουρα* την άλλην

Ελίκη.

Και την Ελίκη έχουν αυτήν οι Αχαιοί σημάδι

στη θάλασσα, κατά που των πλοίων της να στρέψουνε την πρύμνα

κ’ οι Φοίνικες σ’ αυτή προσέχοντας τη θάλασσα διαβαίνουν.

Πολυάστερη η Ελίκη απ’ την αρχή λαμποκοπάει της νύχτας

κι απ’ το λαμπρό της φως διακρίνεται πολύ καλά η άλλη

είναι λιγότερο καταφανής μα για τους ναύτες κάλλια

κ’ είναι μικρότερη στο μέγεθος πολύ απ’ την Ελίκη,

και με τροχιάν επίσης πιό μικρή• κ’ είναι αυτή που παίρνουν

οδηγητή τους οι Σιδόνιοι.

Η Μικρή άρκτος ή Κυνόσουρα ονομάζεται από τους περισσότερους και Φοινίκη ενώ ένα από τ’ αστέρια της ονομάζεται Πόλος ή πολικός αστέρας και γύρω του γυρίζει η Άμαξα (άμα εν τω άξονι δηλαδή άμα= μαζί,  εν των άξονι = στον άξονα, Άμαξα = μαζί στον άξονα) η Μεγάλη άρκτος η Ελίκη - αυτή που ελίσσεται. Γύρω από τον πόλο θεωρούν ότι στρέφεται όλος ο ουράνιος κόσμος – θόλος.

Αν όμως  Έλιξ – έλικας θεωρείτε ο νέος κλάδος ως υιός και ως τέκνο αλλά και ο υιός της αμπέλου τότε και η Ελίκη θα πρέπει να θεωρηθεί ως η νεότερη κόρη και η νεότερη άρκτος παρ΄ ότι μεγαλύτερη ως Μεγάλη Άρκτος  !!! αλλά όχι μόνο ερμηνεύοντας το όνομα της αλλά και βάση του του αξίωμα των διδύμων βάση του οποίου  όποιος τρέχει παραμένει νεότερος απ΄ αυτόν που παραμένει ακίνητος λόγω της διαστολής του χρόνου που προβλέπει η σχετικότητα. Έτσι σύμφωνα με την αρχή της σχετικότητας, ο Β θεωρεί τον εαυτό του σε ακινησία ενώ ταξιδεύει ο Α, οπότε, όταν ξανασυναντηθούν, ο Α θα είναι νεότερος από τον Β. Αυτές ακριβώς οι αντικρουόμενες προβλέψεις είναι το Παράδοξο την Διδύμων.

Όπως είδαμε και στο προηγούμενο κείμενο στην Μικρή άρκτο λοιπόν βρίσκεται και ο Πόλος ή Πολικός αστέρας (stella polaris) ή το Αστέρι του Βορρά και είναι και γνωστός με το όνομα Φοινίκη.

Παλαιότερα ο Πολικός αστέρας ήταν ο Θουμπάν του Δράκοντος …

Ο πολικός είπαμε θεωρείτε το Καρφί γύρω από το οποίο ελίσσεται όλος ο ουράνιος θόλος ...

Άλλες του ονομασίες Stella Maris(θαλάσσιος Αστέρας) και η ονομασία αυτή είναι η ονομασία της Θεοτόκου συνειρμικά κατά τον Άγιο Ιερώνυμο. 

Άλλες ονομασίες του Sterre Transmontane, που καλείται και Sterre of the See, που είναι ακίνητο και κείται προς τον Βορρά, που εμείς καλούμε the Lode Sterre». Trans-montane, δηλ. «ύπερθεν των ορέων» για τους Αυστριακούς αλλα και για τους Ιταλούς ή γενικώς των βουνών για τους μεσογειακούς, και Sterre of the See, δηλ. «Αστήρ της Θαλάσσης» (see = sea, μεσαιωνική αγγλική).

Ενώ ο Μίλτον τον αναφέρει ως το αστέρι της Αρκαδίας "our Star of Arcady, Or Tyrian Cynosure" δηλαδή το αστέρι της Αρκαδίας και μας παραπέμπει στην Αρκαδία, από όπου καταγόταν η Καλλιστώ.

Το Κυνοσούρα ή Κυνόσουρα εμφανίζεται σε επιστημονικά έργα ως το όνομα του Πολικού Αστέρα αλλά για τους Έλληνες σήμαινε ολόκληρο τον αστερισμό της Μικρής  άρκτου

Ένα άλλο από τα ονόματά της είναι αυτό της ως «Tramontana», που σημαίνει πέρα και πάνω από το βουνό, ενώ αργότερα το όνομα αυτό προσδιόριζε μόνο τον Πολικό. Από την ονομασία αυτή πήρε και τ’ όνομά του ο παγωμένος άνεμος που έρχονταν από τον βορά και είναι, στη γλώσσα των ναυτικών, η Τραμουντάνα.

Όμως ως  Άρκτοι ονομάζονται και οι παρθένες κόρες που αφιερώνονται στην Αρτέμιδα και το ρήμα αρκτεύω δηλώνει την λατρεία των μικρών κοριτσιών που αφιερώνονταν στο ναό και μετείχαν σε πομπές και θυσίες της θεάς ως άρκτοι.

 Η λατρεία της Αρτέμιδος διαδεδομένη στην Βραυρώνα, τη Μουνιχία στο Βραυρώνιο Ιερό της Αθηναϊκής ακροπόλεως και στην Λήμνο κλπ.

Αρκτεία — η (Α) έθιμο συνδεδεμένο με τη λατρεία της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα, τη Μουνιχία, στο Βραυρώνιο Ιερό της αθηναϊκής Ακρόπολης και στη Λήμνο, σύμφωνα με το οποίο «άρκτοι», κοριτσάκια 5 -10 ετών, μετείχαν στην πομπή προς το ιερό της θεάς παρευρίσκονταν στη θυσία κατσίκας.

αρκτεύω — ἀρκτεύω (Α) [άρκτος] υπηρετώ ως άρκτος της Βραυρωνίας Αρτέμιδος (βλ. Αρκτεία) …   Dictionary of Greek

Craterus Hist., Fragmenta
Fragment 17, line 7

 Harpocratio: Ἀρκτεῦσαι Λυσίας ἐν τῷ Ὑπὲρ Φρυ-

νίχου θυγατρὸς, εἰ γνήσιος, τὸ καθιερωθῆναι πρὸ γά-

μων τὰς παρθένους τῇ Ἀρτέμιδι τῇ Μουνυχίᾳ ἢ τῇ

Βραυρωνίᾳ. Τὰ δὲ συντείνοντα εἰς τὰ προκείμενα

εἴρηται παρά τε ἄλλοις καὶ Κρατέρῳ

ἐν τοῖς Ψηφίσμασιν. Ὅτι δὲ αἱ ἀρ-

κτευόμεναι παρθένοι ἄρκτοι καλοῦνται…

Harpocration Gramm., Lexicon in decem oratores Atticos
Page 58, line 8

  Ἀρκτεῦσαι: Λυσίας ἐν τῷ ὑπὲρ Φρυνίχου θυγατρὸς, εἰ γνήσιος,

τὸ καθιερωθῆναι πρὸ γάμων τὰς παρθένους τῇ Ἀρτέμιδι τῇ Μουνυχίᾳ ἢ τῇ Βραυρωνίᾳ. τὰ δὲ συντείνοντα εἰς τὸ προκείμενον εἴρηται παρά τε ἄλλοις καὶ Κρατερῷ ἐν τοῖς Ψηφίσμασιν. ὅτι δὲ αἱ ἀρκτευόμεναι παρθένοι ἄρκτοι καλοῦνται, Εὐριπίδης Ὑψιπύλῃ, Ἀριστοφάνης Λημνίαις καὶ Λυσιστράτῃ.

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Α – Δ)
Alphabetic letter alpha, entry 2825, line 3

<Ἀρκτεῦσαι>· Λυσίας (fr. 249 S.) τὸ καθιερωθῆναι πρὸ γάμων

τὰς παρθένους τῇ Ἀρτέμιδι ἀρκτεύειν ἔλεγεν· καὶ γὰρ αἱ ἀρκτευόμε-

ναι παρθένοι <ἄρκτοι> καλοῦνται, ὡς Εὐριπίδης (fr. 767 N.²) καὶ

Ἀριστοφάνης δηλοῖ (Lys. 645 et fr. 370 K.).

Kαι έτσι έχουμε μια νοητή συνέχεια όπου οι Μέλισσες κόρες του Μελισσέως βασιλέως-ιερέως του πρώτου που θυσίασε στους θεούς να έχουν καταστεριστεί από τροφοί - ιέρειες (μέλισσες) της μητέρας Θεάς Ρέας κλπ - "θηλυκούς" Eσσήνες – και αναρωτιέμαι αν  πέρασαν ως παιδούλες και νέες κοπέλες από τα ιερά της Αρτέμιδος και όντας άρκτοι –παρθένες ιερές κόρες της Αρτέμιδος …μετατράπηκαν αργότερα και αναβαθμίστηκαν  σε ιέρειες μέλισσες – τροφούς του Διός αλλα και ιέρειες της Μεγάλης Μητέρας θεάς..

συνεχίζεται

Μεγάλην άρκτον ονομάζει Ελίκην

Η Αδράστεια και η Ίδη ως νύμφες του όρους Ίδη και κόρες του Μελισσέως και τροφοί- παραμάνες του Διός βρίσκονται καταστερισμένες  ως Κυνόσουρα  και Ελίκη από τον Δία. Ο καταστερισμός τους αποτελεί  αναγνώριση της προσφοράς τους από τον υπέρτατο Θεό όταν κατά την βρεφική του ηλικία τρέφεται και προστατεύεται  από τις κόρες του Μελισσέως. H Αδράστεια και η Ίδη λαμβάνουν λοιπόν θέση ως ο αστερισμός της Μεγάλης και της Μικρής Άρκτου  και ονομάζονται  Κυνόσουρα (ουρά του Κυνός/Σκύλου ) και  Ελίκη και η μορφή που θεωρούμε ότι  λαμβάνουν είναι η μορφή των δύο άρκτων (αρκούδων)– δύο αρκουδίτσες ..όμως άρκτοι - αρκουδίτσες θεωρούνται και οι ιέρειες της Αρτέμιδος, ενώ κατά μια διαφορετική εκδοχή η Μεγάλη Άρκτος θεωρείτε ότι απεικονίζει την Καλλιστώ ή την ίδια την Αρτέμιδα. Αναλυτικότερα η Μεγάλη Άρκτος ως αστερισμός εμπλέκει και την Καλλιστώ ( την πανέμορφη) και τον γιό της Αρκάδα που υπήρξε υποψήφιος για τον αστερισμό του Βοώτη. Περί Καλλιστούς και Αρτέμιδος δείτε και παρακάτω στα σχόλια για τα κείμενα του Άρατου.

Όμως στον συγκεκριμένο μύθο η Μεγάλη Άρκτος (Ursa Major)  ονομάζεται και Ελίκη η δε Μικρή Άρκτος (Ursa minor)  ονομάζεται Κυνόσουρα ή Λυκόσουρα…

Σήμερα θα σταθούμε στον ελληνικό μύθο όπου η Ελίκη και η Κυνόσουρα είναι τροφοί του Διός και έχουν καταστερισθεί γι αυτήν τους την πράξη απο ευγνωμοσύνη από τον Δία. Η μορφή των τροφών που βρίσκονται στον ουρανό είναι αυτή των δύο αρκούδων – κατά ένα περίεργο τρόπο όμως ως κόρες του Μελισσέως άρα και Μέλισσες θεωρούνται και ιέρειες της Ρέας/ Κυβέλης αλλά και σε δεύτερη ανάγνωση και ως άρκτοι θεωρούνται επισης και  ιέρειες της Αρτέμιδος ή η ίδια η Αρτέμιδα ως Καλλίστη  – 

Κατά τον Άρατο είναι αυτές που ανέλαβαν υπό την προστασία τους το βρέφος Δια μαζί με τους Δικταίους ή Ιδαίου Κουρήτες και τον γλύτωσαν από τον Κρόνο που θα τον σκότωνε-κατάπινε.  Για να τις ανταμείψει ο Δίας τις μετέτρεψε στην Μεγάλη Άρκτο (Ελίκη) και στην Μικρή άρκτο (Κυνόσουρα)

Όμως στα κείμενα η Ελίκη υποστηρίζει ο Ησίοδος ότι είναι κόρη του Λυκάωνος που κατοικεί στην Αρκαδία η οποία ενώ ανήκει στις ιέρειες- συντρόφους της Αρτέμιδος και εχει δώσει όρκο παρθενίας μαθητεύεοντας στο κυνηγι μαζί της, έχει διαφθαρεί από τον Δία και όντας έγκυος κρυφά από την Αρτέμιδα τιμωρείται γι αυτήν την πράξη της. Ενώ παραβαίνει εν αγνοία της δε και το άβατο –ναό του Διός στον Λύγκαιον – και εκει  είτε καταδιώκεται και σκοτώνεται από τον υιό της Αρκάδα είτε σε άλλους μύθους καταστερίζεται από τον Δία  ή την ¨Ηρα για να γλυτώσουν μητέρα και γιός ως Μεγάλη Άρκτος και ως Μικρό αρκουδάκι ο γιός Αρκάς.

Σε διαφορετική εκδοχή η κόρη του Αρκάδα ονομάζεται Καλλιστώ/Καλλίστη με μια παρόμοια ιστορία όπου διαφθείρεται και πάλι υπό Διός φέρει στον κόσμο τον υιός της Αρκάδα και καταστερίζονται και οι δύο μαζί …

 Scholia In Aratum, Scholia in Aratum (scholia vetera)
Scholion 27, line 2

<Ἄρκτοι ἅμα τροχόωσιν> ἀντὶ τοῦ ἅμα τρέχουσι. διὰ

τοῦτο γὰρ ἅμαξαι ὠνομάσθησαν. διτταὶ γάρ εἰσιν, ὧν τὴν

μὲν μείζονα Ναύπλιος εὗρε, τὴν δ' ἐλάττονα Θαλῆς ὁ

σοφός. λέγει δὲ τὴν ἐλάττονα εἰκόνα εἶναι κυνός, ἥτις ἦν

Καλλιστοῦς, ὅτι συγκυνηγὸς ἦν τῇ Ἀρτέμιδι. ἀποθανούσης

δὲ αὐτῆς ἀπέθανε. τὸ δὲ ὄνομα ἔχει διὰ τὸ οὐρὰν κυνὸς

ἔχειν.

MUA < – Ἄρκτοι:> τὴν μίαν τούτων τὴν μεγάλην, ἣν

μετ' ὀλίγον ὀνομάζει Ἑλίκην. Ἡσίοδος (fr. 163 Merkel-

bach – West) δέ φησι Λυκάονος θυγατέρα εἶναι, καὶ ἐν

Ἀρκαδίᾳ κατοικοῦσαν ἑλέσθαι μετὰ Ἀρτέμιδος τὴν περὶ  

τοὺς θῆρας ἀγωγὴν ἐν τοῖς ὄρεσι ποιεῖσθαι. φθαρεῖσαν

δὲ ὑπὸ Διὸς ἐμμεῖναι ἐν τοῖς πρότερον λέγουσι τῇ Ἀρτέ-

μιδι τὸ σύμπτωμα. ἤδη δὲ ἐπίτοκον οὖσαν ὀφθῆναι

ὑπ' αὐτῆς λουομένην, ἐφ' ᾧ ὀργισθεῖσαν τὴν Ἄρτεμιν

θηριῶσαι αὐτήν. καὶ οὕτως τεκεῖν ἄρκτον οὖσαν τὸν

κληθέντα Ἀρκάδα. οὖσαν δὲ ἐν τῷ ὄρει θηρευθῆναι

ὑπὸ αἰπόλων τινῶν, καὶ παραδοθῆναι Λυκάονι μετὰ τοῦ

βρέφους. μετὰ χρόνον δέ τινα δόξαι εἰσελθεῖν εἰς τὸ

Λύγκαιον, ὅ ἐστι τοῦ Διὸς λεγόμενον ἄβατον, ἀγνοήσα-

σαν τὸν νόμον ὑπὸ τοῦ ἰδίου υἱοῦ διωκομένην. καὶ αὐτῶν

τῶν Ἀρκάδων ἀναιρεῖσθαι μελλόντων, διὰ τὸν εἰρη-

μένον νόμον, ὁ Ζεὺς διὰ τὴν συγγένειαν αὐτῆς ἐξείλετο,

 καὶ ἐν τοῖς ἄστροις αὐτὴν ἔθηκεν, Ἄρκτον δὲ αὐτὴν

ὠνόμασε διὰ τὸ πτῶμα. ἔχει δὲ ἀστέρας ἐπὶ τῆς κεφαλῆς

ἑπτὰ ἀμυδρούς, ἐφ' ἑκατέρων τῶν νώτων δύο, ἐπὶ τοὺς

ὠμοπλάτας αʹ, ἐπὶ τοὺς ἔμπροσθε πόδας δύο, ἐπ' ἄκρον

τῆς ῥάχεως ἕνα λαμπρόν, ἐπὶ δὲ τοῦ ὀπισθίου σκέ-

λους δύο, ἐπ' ἄκρων τῶν ποδῶν βʹ, ἐπὶ τῆς κέρκου τρεῖς.

οἱ πάντες κδʹ. 

Q καὶ περὶ τῆς μείζονος Ἡσίοδος λέγει· Καλλιστὼ

Λυκάονος θυγατέρα, ἐν Ἀρκαδίᾳ δὲ κατοικοῦσαν ἑλέσθαι

μετὰ τῆς Ἀρτέμιδος τὴν περὶ τὰς θήρας ἀγωγὴν ἐν τοῖς

ὄρεσι ποιεῖσθαι. φθαρεῖσαν δὲ ὑπὸ Διὸς μὴ δηλῶσαι  

τῇ Ἀρτέμιδι τὸ σύμπτωμα. ἤδη δὲ ἐπί[..]μον οὖσαν

ὀφθῆναι ὑπ' αὐτῆς λουομένης. ἐφ' ᾧ ὀργισθεῖσαν τὴν

Ἄρτεμιν θηριῶσαι αὐτὴν καὶ οὕτω τεκεῖν ἄρκτον

οὖσαν τὸν κληθέντα Ἀρκάδιον. μετὰ χρόνον δέ τινα

δόξαι εἰς τὸ Λύκαιον εἰσελθεῖν τὸ τοῦ Διὸς ἄβατον

ἀγνοή<σα>σαν τὸν νόμον ἐκδιωκομένην ὑπὸ τοῦ ἰδίου

υἱοῦ. ἀμφοτέρων δὲ ὑπὸ τῶν Ἀρκάδων ἀναιρεῖσθαι

μελλόντων ὁ Ζεὺς διὰ τὴν συγγένειαν ἐξείλετο αὐτούς,

καὶ ἐν τοῖς ἄστροις ἔθηκεν, Ἄρκτον δὲ αὐτὴν ὠνόμασεν,

διὰ τὸ σύμπτωμα.

Q ἡ δὲ μικρὰ Ἄρκτος ὑπὸ τῶν πλείστων Φοινίκη λέ-

γεται.

S τὴν μείζονα Ἄρκτον Ἡσίοδος εἴρηκεν, Λυκάονος εἶναι

θυγατέρα ἐν Ἀρκαδία δὲ κατοικοῦσαν ἑλέσθαι μετὰ

Ἀρτέμιδος τὴν θήραν ἐν τοῖς ὄρεσι ποιεῖσθαι. φθαρεῖσαν

δὲ ὑπὸ τοῦ Διὸς πρότερον λέγουσι τῆς Ἀρτέμιδι λέγουσι

τὸ σύμπτωμα. ἡ δὲ ἐπὶ τόκον οὖσαν ὀφθῆναι ὑπ' αὐτῆς

λουόμενον. ἐφ' ᾧ ὀργισθεῖσαν τὴν θεὸν θηριῶσαι αὐτήν,

καὶ οὕτως τεκεῖν ἄρκτον καὶ κληθῆναι Ἀρκάδιν. τὸν

γὰρ Δία φασὶν Ἀρτέμιδι ὁμοιωθέντα ἐλθεῖν εἰς τὸ ὄρος,

καὶ συγκυνηγετοῦσαν ὀφθῆναι αὐτῷ. μετὰ δὲ τὸν χρό-

νον τῆς γαστρὸς μετεώρου γενομένου μηδὲν αἴτιον τοῦ

συμπτώματος πλὴν Ἄρτεμιν. ἐφ' ᾧ ὀργισθεῖσαν τὴν

θεὸν θηριῶσαι αὐτήν. μετὰ δὲ χρόνον τινὰ ἔδοξεν εἰσελ-

θεῖν εἰς τὴν τοῦ Διὸς αὐλήν, ἐκδιωκομένους δὲ ὑπὸ τοῦ

Διὸς καὶ ὑπὸ τῶν Ἀρκάδων μελλόντων ἀναιρεῖσθαι διὰ  

τὸν προειρημένον νόμον, ὁ Ζεὺς διὰ τὴν συγγένειαν

ἐξείλετο αὐτοὺς καὶ ἐν τοῖς ἄστροις ἔθηκεν Ἄρκτον

ὀνομάσας διὰ τὸ σύμπτωμα. ἔχει δὲ ἀστέρας ἐπὶ τῆς

κεφαλῆς ζʹ. ἀμαυροὺς ἐφ' ἑκατέρων τῶν νώτων βʹ ὁ

ὠμοπλάτης εἷς, (....) λαμπρὸν αʹ, ἐπὶ ποδὸς ὀπισθίου

βʹ. κέρκου, τρεῖς.

Επίσης οι άρκτοι ονομάζονται διαφορετικά και άμαξες, όχι μόνο λόγω του σχήματος τους στον ουρανό και γιατί φέρουν το σχήμα τεσσάρων αστέρων αντί για τροχούς αλλά γιατί  η ονομασία Αμ-αξα/Αμαξες  δηλώνει το   άμα εν τω άξονι δηλαδή άμα= μαζί,  εν των άξονι = στον άξονα, Άμαξα = μαζί στον άξονα

Η ονομασία Άμαξα δίνεται κυρίως για την Ελίκη για την Μεγάλη Άρκτο η οποία λέγεται ότι γυρίζει γύρω από τον Άξονα- Πολικό Αστέρα που βρίσκεται στην Μικρή Άρκτο ..

MUAS οὐ χρὴ δὲ ἐν τῷ οὐρανῷ τινὰ οἴεσθαι ἄρκτους ἢ

ἁμάξας, ἀλλὰ πέντε τὰς αἰτίας εὐλόγως τῆς ἀστροθε-

σίας τίθενται. ἢ γὰρ καθ' ὁμοίωσιν τοὔνομα τῷ ἄστρῳ,

ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ πάθος, ὡς ὁ Κύων (δοκοῦσι

γὰρ ἐπὶ τῇ ἀνατολῇ τοῦ Κυνὸς λυττᾶν οἱ χερσαῖοι κύνες

ὡς ἐπὶ πλήθους), ἢ μυθικῶς, ὡς ἡ μεταβληθεῖσα Καλ-

λιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμήν, ὡς οἱ Διόσκουροι

Δίδυμοι, ἢ διορισμοῦ καὶ διδασκαλίας χάριν, ὡς τὰ

πολλὰ τῶν ζῳδίων. αἱ τοίνυν Ἄρκτοι Ἅμαξαι μὲν

καθ' ὁμοιότητα, Ἄρκτοι δὲ μυθικῶς.  

Par. δεῖ γινώσκειν ὡς κατὰ πέντε αἰτίας ἡ ἀστροθεσία

γέγονεν· ἢ καθ' ὁμοίωσιν ὥσπερ ὁ Σκορπίος, ἢ κατὰ

πάθος ὡς ὁ Κύων, ἢ μυθικῶς ὡς ἡ μεταβληθεῖσα

Καλλιστὼ εἰς ἄρκτον, ἢ κατὰ τιμὴν ὡς Διόσκουροι οἱ

Δίδυμοι, ἢ διορισμοῦ καὶ διδασκαλίας χάριν, ὡς τὰ

πολλὰ τῶν ζῳδίων.

MQDΔVA <τὸ δὴ καλέονται Ἅμαξαι:> διὰ τοῦτο,  

φησί, διὰ τὸ τρέχειν ὡς ἅμαξαι, ταύτην τὴν ὀνομασίαν

ἔσχον, ἢ διὰ τὸ ἔχειν σχῆμα ἁμάξης τῶν τεσσάρων

ἀστέρων ἀντὶ τροχῶν παραλαμβανομένων, τῶν δὲ τριῶν

τῆς οὐρᾶς ἀντὶ ῥυμοῦ.

S Ἅμαξαι λέγονται παρὰ τὸ ὁμοῦ ἐν τῷ ἄξονι εἱλεῖσθαι.

MQDΔVUA <ἄλλως. Ἅμαξαι:> διὰ τὸ ἅμα ἐν τῷ ἄξονι

καὶ τῇ τούτου ἀρχῇ εἶναι. ἢ ὅπερ ἐπὶ τῆς μιᾶς λέγεται,

τοῦτο καὶ ἐπὶ τῶν δύο εἴληφε. κυρίως γὰρ ἡ Ἑλίκη

ἅμαξα λέγεται· οἱ γὰρ ἑπτὰ αὐτῆς ἀστέρες ἁμάξης τύπον

ἔχουσιν· οἱ μὲν ἐπὶ τοῦ πλινθίου τέσσαρες (πλινθίον

δὲ λέγεται παρὰ τοῖς γεωμέτραις πᾶν τετράγωνον), οἱ

δὲ τρεῖς ἐπὶ μήκους τὸν ῥυμὸν πληροῦσι. δείξομεν δὲ

καὶ παρ' Ὁμήρῳ τὸ ἐπὶ τῶν δύο λεγόμενον (θ 229)·

“δουρὶ δ' ἀκοντίζω ὅσον οὐκ ἄλλος τις οἰστῷ”. τὸ

γὰρ ἀκοντίζειν ἴδιον μόνον ἐπὶ δόρατος, ὃ δὲ καὶ ἐπὶ

τοῦ οἰστοῦ αὐτὸ ἔθηκεν.  

S ἅμα τροχός ἐστιν ἡ δύο τροχῶν εἰς τὸ αὐτὸ συν-

έμπτωσις. <ἅμα τροχόωσιν,> εἰς τὸ αὐτὸ κινοῦν-

ται.

Q Ἄρατος δέ φησι τὴν Κυνόσουραν καὶ Ἑλίκην ἐν

Κρήτῃ οὔσας γενέσθαι τρόφους τοῦ Διός, καὶ διὰ τοῦτο

τῆς οὐρανοῦ μνήμης ἀξιωθῆναι.

 

Ελίκη λαμβάνει το όνομα της εκ της περιστροφής και της συστροφής γύρω από τον άξονα του ουρανό, πολικό αστέρα…

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Partitiones (= Ἐπιμερισμοί) [Sp.?] (e codd. Paris. 2543 + 2570)
Page 30, line 9

ἕλιξ, ἡ συστροφὴ, καὶ κλίνεται ἕλικος· ἑλίσσω, τὸ
συστρέφω, ὅθεν καὶ ἑλικωπὶς κόρη, ἡ γοργόφθαλμος·
Ἑλικὼν, ὄρος, καὶ κλίνεται Ἑλικῶνος 

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί) (e codd. Vat. Barber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Pari
Alphabetic entry epsilon, page 457, line 21

 <Ἑλίκη>· ἡ ἄρκτος· ἀπὸ τοῦ ἐν ἑαυτῇ εἱλεῖσθαι· περιγράφει γὰρ τὸν ἀρκτι-

κὸν κύκλον.

 Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter epsilon, entry 2098, line 1

<Ἐλιεύς>· Ζεὺς ἐν Θήβαις

*<ἕλικα>· κύκλον AS ἐνώτια. ἢ δακτύλιοι. ἢ τὰ περὶ τοὺς καρποὺς

 ψέλλια ASvgn

<ἕλικας>· ἑλικοκεράτους S ἐπικαμπῆ τὰ κέρατα ἔχοντας (Ι 466)

*<ἕλικες>· τῆς ἀμπέλου τὰ κληματώδη. ἢ ἐνώτια. ἢ ψέλλια (Σ 401)

 AS ἢ δακτύλιοι S ἢ <ἑλίγματα>

<Ἑλίκη>· πόλις Βοιωτίας ἐν ᾗ Ποσειδῶν τιμᾶται (Θ 203) καὶ ἡ

 ἰτέα. τινὲς καὶ σπέρμα τοῦ ὑοσκυάμου

<ἕλιξ>· νέος κλάδος ps μέλας. καὶ ὁ αἰγίλωψ. καὶ ἡ κατάγραφος

 καὶ ἡ ἀναγλυφὴ παρὰ τοῖς ἀρχιτέκτοσι. [καὶ ὁ καρπός]. καὶ

 ψέλιον. καὶ τοῦ ὠτὸς ἡ περιοχή. καὶ δεσμός τις. ἢ τύλιγμα.

 ἢ †παράκλησις 

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί)
Alphabetic entry epsilon, page 457, line 8

 <Ἑλίκωπες> <Γ 190>· ... ἡ εὐθεῖα ἑλίκωψ· ἐκ τοῦ Ἑλίκη, ὃ

σημαίνει τὴν μεγάλην ἄρκτον, ὡς καὶ Ἄρατος <37 sq.> “Ἑλίκῃ γε μὲν

ἄνδρες εἰν ἁλὶ τεκμαίροντες”. δύο δέ εἰσιν ἄρκτοι, καὶ ἡ μὲν μεγάλη

καλεῖται Ἑλίκη, πρὸς ἣν ἀποβλέποντες καὶ ἀπευθύνοντες τὴν πορείαν

ἐποιοῦντο, ὡς ἐκ τούτου κληθῆναι αὐτοὺς ἑλίκωπας· ἡ δὲ μικρὰ

Κυνόσουρα.  

Ελίκωπες ονομάζονται και οι δυο άρκτοι μαζί Ελίκη δε η Μεγάλη

Τα Έλιξ και Ελίκη απαντούν ως ονόματα για τον ίδιο τον αστερισμό, επειδή «ελίσσεται» γύρω από τον πολικό αστέρα

Η «άμαξα» επομένως είναι ο αστερισμός του οποίου οι αστέρες περιφέρονται όλοι μαζί γύρω από έναν άξονα, εκείνον που περνά από τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο ή Πολικό Αστέρα ή  «Οδηγό του Άξονος» ή το "καρφί" όπως αλλιώς ονομάζεται. Πολύ αργότερα, όταν η άμαξα έχει πια πάρει την έννοια του κάρρου, ο Ησύχιος δίνει το όνομα Άγαννα, από το «άγειν» αλλά και από το ακκαδικό Aganna / Akanna = «Κύριος των Ουρανών» για τους αστέρες της Άμαξας.

Ενώ στη νεότερη ελληνική λαϊκή παράδοση, η Μεγάλη Άρκτος ονομάζεται Αναποδοκάραβο από την ομοιότητά της με ανάποδο καράβι:

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 330, line 29

 <Ἐλελίξω>: Ἐλίσσω, τὸ συστρέφω. Ἀπὸ τοῦ

εἰλῶ εἰλίσσω· καὶ ἀφαιρέσει ἢ συστολῇ τοῦ ι,

ἐλίσσω· τοῦτο κατὰ ἀναδιπλασιασμὸν γίνεται ἐλε-

λίσσω· ὁ μέλλων, ἐλελίξω.

330.29

 <Ἕλιξ>: Ἕλιξ λέγεται καὶ τὸ τῆς ἀμπέλου

νευρῶδες ἔκφυμα, ὃ ἐπιλαμβάνεται τοῦ χάρακος, τὸ

παρ' ἡμῖν βλαστάριον καλούμενον, ἕλικος. Παρὰ τὸν

ἑλίξω μέλλοντα, ἕλιξ, ὡς χαράξω, χάραξ δράξω, δράξ.

 <Ἐλινός>: Ἡ ἄμπελος, ὡς Ἀπολλόδωρος. Φι-

λήτας δ' ἐν γλώσσαις τὸν κλάδον τῆς ἀμπέλου. Νί-

κανδρος ἐν Θηριακοῖς.

Όμως το Έλιξ και το Ελίκη συνδέεται  με την έλικα και την ερμηνεία της ως νέος κλάδος, ως νέος υιός δηλαδή που φύεται εκ του πατρός όχι μόνο στην άμπελο αλλά και στον κισσό. Ο σπόρος και ο καρπός που αναδύεται, όπως έχουμε δει σε παλαιότερα κείμενα τόσο στις Βάκχες αλλά και σε σχόλια στον Ευριπίδη οι Έλικες είναι  τα νεαρά βλαστάρια  περικυκλώνουν και σώζουν τον υιό Βάκχο-Διόνυσο από την φωτιά αλλά με την παρουσία τους δηλώνουν ταυτόχρονα και την γέννηση του Νέου Κλάδου/Υιού.

συνεχίζεται

Αδράστεια θυγάτηρ Μελίσσου

Ο Μελισσεύς είπαμε ότι είναι  βασιλεύς-ιερεύς αλλά και ιεροπράκτης Ο Μελισσεύς αναφέρεται ως ο πρώτος άνθρωπος που θυσίασε στους θεούς. Και εισήγαγε στην Κρήτη την θεολατρεία, ιέρειες της Ρέας Μεγάλης μητέρας Θεάς κατέστησε τις θυγατέρες που φέραν τον τίτλο της Μέλισσας την Αδράστεια και την Ίδη, κατ΄αλλους και την Αμάλθεια- η οποία αργότερα έδωσε και τ΄ονομα της και στην κατσίκα που πρόσεφερε το γάλα της στο μεγάλωμα του Διός. Κατ΄αλλους συγγραφείς η Αμάλθεια θεωρείτε γυναίκα του Μελισσέως και μητέρα της Αδράστειας.

  
Θεωρώ ότι τ΄ όνομα της Μέλισσας είναι όνομα φέρων ιδιότητα ιέρειας ή ιδιότητες θεάς την οποία κατέχουν και οι ιέρειες της Αρτέμιδος, ενω σε αντίστοιχα κείμενα βρίσκουμε αναφορά και στην ιστορία της Μέλισσας ως ιέρειας της Δήμητρος. Από ένα σημείο και μετά η Μέλισσα γίνεται και όνομα σύμβολο-ιδιότητα  της Μεγάλης Μητέρας Ρέας Κυβέλης/ Κυψέλης, της Δήμητρος και της Αρτέμιδος, και βέβαια αποτελεί και σύμβολο με ολες τις ιδιοτητες που απορρέουν απ΄αυτο  της Πότνιας Θηρών ως παλαιότερης αρχετυπικής θεότητας.

Tα ονόματα των ιερειών της Ρέας που εμφανίζονται ως κόρες του Μελισσέα είναι κατά τον Απολλόδωρο οι νύμφες Αδράστεια και η Ίδη.

 

Ὀργισθεῖσα δὲ ἐπὶ τούτοις Ῥέα παραγίνεται μὲν εἰς Κρήτην, ὁπηνίκα τὸν Δία ἐγκυμονοῦσα ἐτύγχανε, γεννᾷ δὲ ἐν ἄντρῳ τῆς Δίκτης Δία. Καὶ τοῦτον μὲν δίδωσι τρέφεσθαι Κούρησί τε καὶ ταῖς Μελισσέως παισὶ νύμφαις, Ἀδραστείᾳ τε καὶ Ἴδῃ. Αὗται μὲν οὖν τὸν παῖδα ἔτρεφον τῷ τῆς Ἀμαλθείας γάλακτι, οἱ δὲ Κούρητες ἔνοπλοι ἐν τῷ ἄντρῳ τὸ βρέφος φυλάσσοντες τοῖς δόρασι τὰς ἀσπίδας συνέκρουον, ἵνα μὴ τῆς τοῦ παιδὸς φωνῆς ὁ Κρόνος ἀκούσῃ. Ῥέα δὲ λίθον σπαργανώσασα δέδωκε Κρόνῳ καταπιεῖν ὡς τὸν γεγεννημένον παῖδα.(Απολλόδωρος 1.1.6)

Μανισμένη με τον Κρόνο η Ρέα προσγειώνεται στην Κρήτη, όταν το Δία στην κοιλιά της είχε  και τον γεννά  στο σπήλαιο της Δίκτης (Λασίθι) και τον δίδει στους Κούρητες, στις νύμφες  Αδράστεια και Νίδα. Τούτες λοιπόν το βρέφος έτρεφαν με το γάλα της Αμάλθειας. Κι οι Κούρητες ένοπλοι το βρέφος φυλάγοντας με δόρατα τις ασπίδες κροτούσανε με σκοπό μην ακούσει ο Κρόνος του βρέφους το κλάμα Κι η Ρέα πέτρα αφού τύλιξε του δωκε να καταπιεί σαν να το γεννημένο παιδί.

Στον Πλούταρχο αναφέρονται ως τροφοί του Διός δύο γυναίκες η Ίδη και η Αδράστεια, της Ήρας μία η Εύβοια, του Απόλλωνος δύο η Αλήθεια και η Κορυθάλεια, ενώ τον Διόνυσο  φαίνεται να μεγάλωσαν και να αναθρεψαν περισσότερες νύμφες .. 

Plutarchus Biogr., Phil., Quaestiones convivales (612c-748d)
Stephanus page 657, section E, line 5

ὁ μέντοι <πατὴρ> τοσοῦτον

ἐπεῖπε τοῖς εἰρημένοις, ὅτι δοκοῦσιν αὐτῷ καὶ οἱ παλαιοὶ

τοῦ μὲν Διὸς δύο ποιεῖν τιθήνας, τὴν Ἴδην καὶ τὴν Ἀδρά-  

στειαν, τῆς δ' Ἥρας μίαν, τὴν Εὔβοιαν· ἀμέλει δὲ καὶ τοῦ

Ἀπόλλωνος δύο, τὴν Ἀλήθειαν καὶ τὴν Κορυθάλειαν·

τοῦ δὲ Διονύσου πλείονας, ὅτι δεῖ τὸν θεὸν τοῦτον ἐν

πλείοσι μέτροις νυμφῶν τιθασευόμενον καὶ παιδευόμενον

ἡμερώτερον ποιεῖν καὶ φρονιμώτερον

Με τα ονόματα της Αδράστειας και της Ίδης ή Νίδας ή Είδης εμφανίζονται και δύο από τις  Μελίες ή Μελιάδες νύμφες, οι νύμφες δηλαδή της μελίας ή φλαμουριάς. Οι εννέα Μελίες ή Μελιάδες νύμφες φέρουν τα ονόματα : Αδράστεια, Αρέθουσα, Βριθώ, Γλαύκη, Ελίκη, Ίδη,  Κελαινώ, Κρίμη και Κυνόσουρα.  Το όνομά τους το πήραν, επειδή προτιμούσαν να ζουν στα δέντρα της μελίας ή μελιάς, δηλαδη στο δέντρο της φλαμουριάς

Scholia In Hesiodum, Scholia in opera et dies (scholia vetera partim Procli et recentiora partim Moschopuli, Tzetzae et Joannis Galeni
Prolegomenon-scholion sch, page-verse 144bis, line 7

ΕΚ ΜΕΛΙΑΝ. Νυμφῶν, ἢ Δωρικῶς Μελιᾶν εἶ-

πεν, ὅτι (οὐκ) ἐκ τῶν ἓξ γόνων τοῦ οὐρανοῦ· τινὲς δὲ ἀλλη-

γοροῦσι μελίας τὰς φροντίδας. ΑΛΛΩΣ. Ἀπὸ ξύλου τινὸς

ἀνόητον γένος λέγει καὶ ἀσύνετον· οὗτοι, φησὶν, οὐκ ἐκ γέ-

νους θεῶν. PROCLUS.

sch.144bis.1

ΕΚ ΜΕΛΙΑΝ. Τρίτον φησὶ γενέσθαι γένος πα-

ρὰ τῆς Εἱμαρμένης, τὸ Γιγαντικὸν ἐκεῖνο, τὸ μάχιμον. Οἱ  

περὶ Πρόκλον τὸ ΕΚ ΜΕΛΙΑΝ, Δωρικῶς περισπῶσιν, ἐκ τῶν

μελιῶν λέγοντες γενέσθαι τοὺς γίγαντας, ἀλλ' οὐκ ἐκ Νυμφῶν·

ὧν, εἰ χρεία σοι, ἐξ ἐμοῦ μάνθανε καὶ τὰ ὀνόματα. Ἑλίκη,

Κυνόσουρά τε καὶ Ἀρέθουσα καὶ Ἴδη, Κρώμνη, Βριθὼ, Κα-

λαινὼ, Ἀδράστεια, καὶ Γλαύκη. Οὐκ ἐκ τούτων τῶν μελιῶν,

ἀλλ' ἐκ μελιῶν δένδρων φασὶν αὐτοὺς, ἤγουν στερεούς. Ἐγὼ

δέ φημι, ἡ Εἱμαρμένη ἐποίησεν τρίτον ἄλλο γένος, ποδα-

πόν; ἐκ μελιᾶν, ἤγουν σκληρόν. Ἢ ἀπὸ τῶν μελιῶν δέν-

δρων ὧν κἀκεῖνοι φασὶν, ἢ ἀπὸ τῶν ἔξω μελῶν καὶ σωμά-

των ἀνθρωπίνων δοκεῖν εἶναι, διά τε τὸ ὑπέρογκον αὐτῶν, καὶ

τὸ φονικόν. Οὐκ ἐφείδοντο γὰρ τῶν οἰκείων σωμάτων, ὥς-

περ εἰ λίθος χρὼς ἦν αὐτοῖς ἠὲ σίδηρος,

  Χαλκὸν ἀνασχέσθαι ταμεσίχροα βαλλομένοισιν.

Οὕτω γοῦν ἐγὼ φημὶ ἐκ μελιᾶν λέγεσθαι. Ἢ παρὰ τὸ ἐκμε-

λὲς καὶ ἄῤῥυθμον εἶναι, καὶ ἀπειθὲς ἀπὸ μεταφορᾶς τοῦ μέ-

λους τοῦ μουσικοῦ. 

Λέγετε ότι οι Μελίες νύμφες γεννήθηκαν από το αίμα που έτρεξε από τον ευνουχισμό του Ουρανού και γέννησε τις Ερινύες, τους Γίγαντες και τις Μελιάδες Νύμφες, οι οποίες ευθύνονται για τον κάματο και για τον ματωμένο ιδρώτα που χύνουν οι άνθρωποι για την επιβίωσή τους.  Ευθύνονται ακόμη και για τους πολέμους που συμβαίνουν ανάμεσα στους ανθρώπους για την κατάκτηση πόλεων και χωρών με γόνιμα και καρποφόρα εδάφη.  Εν ολίγοις, οι πόλεμοι γίνονται για τον πλούτο  και οι νύμφες της φλαμουριάς υποκινούν αυτούς τους πολέμους

Σε ανάμνηση της γέννησής τους από το αίμα του κακού  το ξύλο της φλαμουριάς το χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή των δοράτων που ως επιθετικά όπλα προκαλούσαν το θάνατο.

Από τις Μελίες Νύμφες γεννήθηκε το τρίτο γένος των ανθρώπων που κατοίκησε τη γη. Πρόκειται για   το «χάλκινο γένος», που φανερώθηκε στην γη μετά το χρυσό και το ασημένιο. Το χάλκινο γένος των ανθρώπων ήταν σκληρό και πολεμοχαρές, γι αυτό αλληλοσπαράχτηκε και εξαφανίστηκε.

Αδράστεια έχει δώσει και τ΄ ονομά της σε πόλη πλησίον της Τροίας, μεταξύ Πριάπου και Παρίου.  Κατά μία εκδοχή το όνομα εχει δωθεί χάρην του βασιλέα Άδραστου είναι μάλιστα ο πρώτος που εχει ιδρύσει και το ιερό της Νεμέσεως στην Πόλη. Κατά την δεύτερη εκδοχή η πόλη Αδράστεια φέρει τ΄ονομα της κόρης του Μελισσεως (τροφού του Διός ) από την Ιδη και πρώτου που βασίλευσε στην Τροία… 

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., De prosodia catholica
Part+volume 3,1, page 223, line 16

   Ἄδραστος> βασιλεύς, ἀφ' οὗ πόλις Ἀδράστεια.

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., De prosodia catholica
Part+volume 3,1, page 276, line 15
                                                           οἱ δὲ τὴν Κιλικίας
Κώρυκον οὕτω φασὶ λέγεσθαι, ὡς Δημήτριος, ἀπὸ Ἀττάλου Φιλαδέλ-
φου κτίσαντος. <Ἀδράστεια> μεταξὺ Πριάπου καὶ Παρίου ἀπὸ Ἀδράστου βασιλέως, ὃς καὶ πρῶτος ἱδρύσατο τὸ Νεμέσεως ἱερόν. 

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., De prosodia catholica
Part+volume 3,1, page 276, line 18
                                                                              ἔστι
καὶ Τρωάδος Ἀδράστεια τόπος ἀπὸ Ἀδραστείας θυγατρὸς Μελίσσου,
τοῦ Ἴδης τῆς πρῶτον βασιλευσάσης ἐν Τροίᾳ, ὡς Χάραξ Ἑλληνικῶν
δευτέρᾳ.

Στο παραπάνω κείμενο η πόλη της Τρωάδος Αδράστεια – δεν εχει πάρει τ΄ονομά της από τον Άδραστο, αλλά από την Αδράστεια κόρη του Μελισσέου βασιλέα της Ιδης και τροφού του Διός. 

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Περὶ ὀρθογραφίας Part+volume 3,2, page 467, line 33

 <Ἀδράστεια> πόλις ἀπὸ Ἀδράστου βασιλέως, ὃς καὶ πρῶτος ἱδρύ-

σατο τὸ Νεμέσεως ἱερόν. λέγεται καὶ Ἀδρήστεια. 

Με το όνομα Αδράστεια ή και Αδρήστεια συναντούμε την κόρη του Μελισσέα αδερφή της νύμφης Ιδης – κατ΄αλλους και την Αμάλθεια. Καθώς και την Αδράστεια-Νέμεση θεά της εκδίκησης.

Η Α-δράστεια δηλώνει τη μη διαφυγή, την μη δυνάμενη ή την μη διατεθειμένη ν΄αποδράσει, συνεπώς και το αναπόδραστο, το αναπότρεπο, το αναπόφευκτο, το άφευκτο και το ακάμωτο…την μη δρώσα στην ουσία. Την αναπόδραστη ανάγκη, τη μη δυνάμενη να αποδράσει ή να φύγει.

Κατ΄άλλη εκδοχή η Αδράστεια είναι δευτερεύουσα θεά κόρη του Δία και της Ανάγκης ή κόρη του Δία και της Νύχτας. Η προσωποποιημένη θεά του ενστίκτου της εκδίκησης. 

Στην μυθολογία το όνομά της συνδέεται με το όνομα της Νέμεσεως, με αφορμή το γεγονός ότι ο Αδραστος- βασιλιάς του Άργους ή ο συνονόματος υιός του βασιλέως Μίδα έχει αναγείρει στον Αίσηπο ποταμό – πλησίον της Τροίας- ναό προς τιμή της για τον εξευμενισμό της. Κατά την παράδοση ο Άδραστος εχει φονεύσει τον αδερφό του και στην συνέχεια τον Άττη, γιό του βασιλέα Κροίσου που τον ειχε φιλοξενήσει…

 Η φράση «Αδράστεια νέμεσις» λεγόταν για όσους προηγουμένως ενώ ήταν ευτυχισμένοι, δυστύχησαν στη συνέχεια λόγω θείας δίκης. Άλλα ρητά ήταν το «σύν Αδραστεία» (δηλαδή, δίκη) και «οφθαλμός Αδράστειας». Η φράση «Προσκυνώ Αδράστειαν» θεωρείτο ως προφυλακτική από το μάτιασμα και τη βασκανία

Τα άλλα ονόματα εκτός αυτό της Νεμέσεως με τα οποία γίνεται γνωστή η Αδράστεια είναι Άτροπος, Ανάγκη και Πεπρωμένη.

Plutarchus Biogr., Phil., De Stoicorum repugnantiis (1033a-1057b)
Stephanus page 1056, section C, line 8

                 ἔτι τοίνυν τὸ μὲν προκαταρκτικὸν αἴτιον
ἀσθενέστερόν ἐστι τοῦ αὐτοτελοῦς καὶ οὐκ ἐξικνεῖται κρα-
τούμενον ὑπ' ἄλλων ἐνισταμένων, τὴν δ' εἱμαρμένην αἰτίαν
ἀνίκητον καὶ ἀκώλυτον καὶ ἄτρεπτον ἀποφαίνων αὐτὸς
Ἄτροπον καλεῖ καὶ Ἀδράστειαν καὶ Ἀνάγκην καὶ Πεπρω-
μένην ὡς πέρας ἅπασιν ἐπιτιθεῖσαν.

Plutarchus Biogr., Phil., Fragmenta
Fragment 21, line 4

Τὸ γὰρ εἱμαρμένον ἄτρεπτον καὶ ἀπαράβατον, ‘χὤπερ
μόνον ὀφρύσι νεύσῃ, καρτερὰ τούτῳ κέκλωστ' ἀνάγκα’
(fr. chor. mel. adesp. 19 D., 99 P.) [καὶ πεπρωμένη] διὰ
τοῦτο τὴν εἱμαρμένην <καὶ Πεπρωμένην> καὶ Ἀδράστειαν
καλοῦσιν, ὅτι πέρας ταῖς αἰτίαις ἠναγκασμένον ἐπιτίθησιν
ἀνέκφευκτος οὖσα καὶ ἀναπόδραστος.



Chrysippus Phil., Fragmenta logica et physica
Fragment 997, line 17
                                                            Ἔτι τοίνυν τὸ μὲν
προκαταρκτικὸν αἴτιον ἀσθενέστερόν ἐστι τοῦ αὐτοτελοῦς, καὶ οὐκ
ἐξικνεῖται κρατούμενον ὑπ' ἄλλων ἐξανισταμένων· τὴν δ' εἱμαρμένην
αἰτίαν ἀνίκητον καὶ ἀκώλυτον καὶ ἄτρεπτον ἀποφαίνων, αὐτὸς Ἄτρο-
πον καλεῖ καὶ Ἀδράστειαν καὶ Ἀνάγκην καὶ Πεπρωμένην, ὡς πέρας
ἅπασιν ἐπιτιθεῖσαν

Harpocration Gramm., Lexicon in decem oratores Atticos
Page 10, line 16
        Ἀδράστειαν: οἱ μὲν τὴν αὐτὴν λέγουσι τῇ Νεμέσει, λαβεῖν τε  
τοὔνομα ἀπὸ Ἀδράστου τοῦ Ταλαοῦ νεμεσηθέντος ἐφ' οἷς τῶν Θη-
βαίων κατηλαζονεύσατο, εἶτα ἔκ τινων μαντειῶν ἱδρυσαμένου ἱερὸν
Νεμέσεως, ὃ προσαγορευθῆναι μετὰ ταῦτα Ἀδραστείας, ὡς Ἀντίμα-
χος ἐν τούτοις δηλοῖ·
   ἔστι δέ τις Νέμεσις μεγάλη θεὸς, ἣ τάδε πάντα
   πρὸς μακάρων ἔλαχεν.

Pausanias Attic., Ἀττικῶν ὀνομάτων συναγωγή
Alphabetic letter alpha, entry 26, line 1

 <Ἀδράστεια>· τινές φασιν ἑτέραν εἶναι τῆς Νεμέσεως. τὴν αὐτὴν δὲ τῇ Νεμέσει οἱ μὲν ἀπὸ Ἀδράστου φασὶν ὀνομασθῆναι, ὅτι μόνος τῶν ἑπτὰ σωθεὶς μόνος πάλιν τὸν υἱὸν ἀπέβαλεν ἐν τοῖς ἐπιγόνοις, οἱ δὲ ἀπό τινος Ἀδράστου Μυσοῦ ἱδρυσαμένου αὐτῆς ἱερόν. βέλτιον δὲ ἀπὸ τοῦ μηδὲν αὐτὴν ἀποδιδράσκειν. 

Plotinus Phil., Enneades
Ennead 3, chapter 2, section 13, line 16

Ὅθεν καὶ θείᾳ φήμῃ <Ἀδράστεια>· αὕτη γὰρ ἡ διάταξις
Ἀδράστεια ὄντως καὶ ὄντως Δίκη καὶ σοφία θαυμαστή.


συνεχίζεται….