ετιμάτο εν τη Τενέδω, ένθα και βρέφη αυτώ εθυσίαζον

Πριν περάσουμε στα αναλυτικά κείμενα περί  Λευκοθέα και στους χώρους λατρείας της ας δούμε δούμε αναλυτικότερα  την ερμηνεία του πρώτου ονόματος της Ινούς. 

 

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Partitiones (= Ἐπιμερισμοί) [Sp.?] (e codd. Paris. 2543 + 2570)
Page 49, line 13

Ἡ ι συλλαβὴ πρὸ τοῦ ν διὰ τοῦ ἰῶτα γράφεται· οἷον·
ἰνίον, τὸ νεῦρον· Ἰνὼ, κύριον, θηλυκόν· Ἵναχος, κύριον·

 ἰνῶ, τὸ ἐνδυναμῶ, καὶ ἰνόω·

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter iota, page 1109, line 15

<Ἴνις>. παῖς νέος, βρέφος. παρὰ τὸ ἲς ἰνὸς, ἴνις·

 δύναμις γὰρ τῶν πατέρων υἱοί. ἢ παρὰ τὸ ἰαί-

 νειν καὶ εὐφραίνειν τοὺς πατέρας.

<Ἰννοί>. οἱ κολοβοὶ τῶν ἵππων. νάννοι δὲ καὶ ναν-

 νοφυεῖς οἱ κολοβοὶ τῶν ἀνθρώπων.

<Ἴναχος>. ὄνομα ποταμοῦ.

<Ἰνωπός>. ὄνομα ποταμοῦ. †παρὰ τὸ ἲς ἰνὸς, ὃ

 σημαίνει τὴν δύναμιν, καὶ τοῦ ὀπὸς, ὃ σημαίνει

 τὴν φωνὴν, γέγονεν Ἰνωπὸς κατ' ἔκτασιν τοῦ

 <ο> εἰς <ω> μέγα.†

<Ἴνωψ>. κύριον. ἤνοψ δὲ ὁ μέγας, <η> καὶ μικρόν.  

<Ἶνες>. δυνάμεις ἢ νεῦρα. καὶ κλίνεται ἡ ἲν, τῆς

 ἰνὸς, αἱ ἶνες. τὰ γὰρ νεῦρα αἴτια τοῦ ἰέναι. ἢ

 παρὰ τὸ ἲς, ὃ σημαίνει τὴν δύναμιν, γίνεται

 ἶνες τὸ πληθυντικόν.

<Ἴνις>. χώρα.

<Ἶνα>. τὴν δύναμιν. καὶ Ἴνα ὄνομα πόλεως.

<Ἰνώ>. ὄνομα θεᾶς.

<Ἴνδαλμα>. φαντασία, ὄναρ, ὁμοίωμα. [παρὰ

 τὸ εἴδω, τὸ ὁμοιῶ, εἰδάλλω καὶ ἀποβολῇ τοῦ <ε>

 καὶ πλεονασμῷ τοῦ <ν>, ἴνδαλμα.]

<Ἰνίον>. νεῦρον, ἀπὸ τῆς τοῦ ἐγκεφάλου βάσεως

 ἐπὶ τὰ πλατέα νεῦρα, ἃ τὴν ἰσχὺν ἡμῶν ἔχειν

 δοκεῖ. [ὡς παρὰ τὸ σφὴξ, σφηκὸς, σφηκίον, οὕ-

 τως καὶ παρὰ τὸ ἲς, ἰνὸς, ἰνίον.]

<Ἰνάχειον ἄστυ>. τὸ τοῦ Ἰνάχου.

<Ἰνάσσω>. ἰσχὺν παρέχω. 

 

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter iota, entry 664, line 1

<ἳν>· αὐτῇ. αὐτήν. ⌊αὐτόν n. Κύπριοι

*<ινα>· ὅπου. ὅπως. καὶ ἐπίῤῥημα. ἢ νεῦρον r. vgn

<ἵνα γνώωσιν>· ἵνα ἐπιγνῶσιν (Α 302)

<ἰναία>· δύναμις

…

<ἶνας>· νεῦρα

…

<Ἰνάχεια>· ἑορτὴ Λευκοθέας ἐν †Κρήτεσιν, ἀπὸ Ἰνάχου

*<Ἴναχος>· ποταμός rA <Θεσσαλίας> A

…

*<ἶνες>· νεῦρα (λ 219) ASgn  

<ἰνεύει>· τείνει

 [<ἱνία>· λῶρα]

…

<ἰνίον>· τὸ ὄπισθεν τοῦ τραχήλου νεῦρον (Ε 73) r. καὶ ἡ συνα-

 γωγὴ τῶν χειρῶν πρὸς ἀλλήλας. ἢ μέτρον. ἢ υἱόν

…

*<ἶνις>· υἱὸς νέος, παῖς, βρέφος, ἀπόγονος νήπιος (Eur. Troad.

…<ἴννην>· κόρην μικράν· καὶ τὴν ἐν τῷ ὀφθαλμῷ

Georgius Choeroboscus Gramm., De orthographia (epitome) (e cod. Barocc. 50)
Page 222, line 13

 

 <Ἶνα>: Ἔστιν δὲ ὀνόματος, διὰ τοῦ ι· ἀπὸ γὰρ τοῦ ἲς ἰνὸς γέγονεν.

 <Ἰχανόω>: ι κατὰ τὴν ἀφαίρεσιν τοῦ λ παρὰ τὸ λίαν ἔχε-

σθαι, ἢ ἰσχανόω ἦν, καὶ ἐπὶ τῇ ἐνδείᾳ τοῦ σ τέταται τὸ ι, ὡς

καὶ τὸ γινώσκω, γνώσκω.

 <Ἰνωπός>: Ἔστιν δὲ ὄνομα ποταμοῦ, διὰ τοῦ ι γράφεται·

παρὰ γὰρ τὸ ἲς ἰνὸς, ὃ σημαίνει τὴν δύναμιν, καὶ παρὰ τὸ ὂψ

ὀπὸς, ὃ σημαίνει τὴν φωνὴν, γέγονεν Ἰνωπὸς ἐκτάσει τοῦ ο πα-

ρακολούθως εἰς τὸ ω.

 <Ἴναχος>: Ὄνομα ποταμοῦ, διὰ τοῦ ι γράφεται· παρὰ γὰρ

τὸ ἲς ἰνὸς, τὸ σημαῖνον τὴν δύναμιν, καὶ τὸ χεύεσθαι γέγονεν

Ἴναχος· οἱονεὶ, ὁ μετὰ δυνάμεως χεόμενος. 

 

Georgius Choeroboscus Gramm., De spiritibus (excerpta)
Page 204, line 31

 Τὸ Ι πρὸ τοῦ Ν ψιλοῦται. Ἴναχος, ποταμός. Ἰνὼ,

ὄνομα θεᾶς. Ἰνίον, τὸ νεῦρον. Ἲν, Ἰνὸς, ἡ δύναμις. Ἰνῶ,

τὸ ἐνδυναμῶ. πλὴν τοῦ Ἵνα, αἰτιολογικοῦ συνδέσμου. καὶ

Ἵνα, ἀντὶ τοῦ ὅπου, τοπικοῦ ἐπιῤῥήματος. 

 

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος – ὦμαι)
Alphabetic entry iota, page 279, line 12

<Ἲν>, εἰς τὸ ἀκτίς.

<Ἶνα>, σημαίνει δ. τὴν δύναμιν ἶν' ἀπόλεθρον ἔχοντες.

 τὸ ὅπως ἵνα γνωῶσι καὶ οἵδε. τὸ νεῦρον, ἵνα τάμῃς

 πᾶσαν διὰ πρό. σημαίνει δὲ καὶ τὸ ὅπου, ἵνα γάρ

 σφιν ἐπέφραδον ἠγερέεσθαι. ἔστι δὲ καὶ ἐπίῤῥημα το-

 πικόν· καὶ εἰς τὸ κινῶ.

<Ἴνα κρατοῦντος>, γίνεται ἐκ τοῦ ἲς ἰνὸς, ὃ σημαίνει τὴν

 τῶν νευρῶν δύναμιν…

<Ἰνὼ>, διὰ τοῦ ι. παρὰ τὸ ἲς ἰνός. ἢ παρὰ τὸ δύνειν

 γέγονε δύνω κατ' καὶ ἀποβολὴν τοῦ δ ὔνω, καὶ τροπῇ

 τοῦ υ εἰς ι Ἰνὼ, ὥσπερ δύφρος δίφρος· καὶ γὰρ εἰς

 θάλασσαν ἔδυσεν ἡ Ἰνώ.

<Ἰνίον>, διὰ τοῦ ι γράφεται. ἰστέον δὲ, ὥσπερ ἀπὸ τοῦ

 σφὴξ, σφηκὸς γίνεται σφήκιον, σημαίνει δὲ τὴν μι-

 κρὰν σφῆκα, οὕτω παρὰ τὸ ἲς ἰνὸς ἰνίον, σημαίνει δὲ

 τὸ πλατὺ νεῦρον.

<Ἴναχος>, ὄνομα ποταμοῦ, παρὰ τὸ ἲς ἰνὸς καὶ τὸ

 χέεσθαι γίνεται, οἱονεὶ ὁ μετὰ δυνάμεως φερόμενος

 καὶ χεόμενος. 

 

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος – ὦμαι)
Alphabetic entry sigma, page 500, line 52

<Σιν ὰ>, ὄνομα ὄρους, ἀπὸ τοῦ ἲς, ὃ σημαίνει τὴν γνῶ-
 σιν, ἵνα, ὅτι ἐκεῖ εἶδεν ὁ Μωσῆς τὸν θεόν· ἢ ἀπὸ
 τοῦ ἲς ἰνὸς, ὃ σημαίνει τὴν δύναμιν, ἴνα καὶ πλεο-
 νασμῷ τοῦ σ, Σινὰ, ὅτι ἐκεῖ ἦν ἡ τοῦ νόμου δύναμις.

 

Η ελληνική γλώσσα μας δίνει τον κώδικα και μας οδηγεί να ερμηνεύσουμε ακομα και τις ερμηνείες των Ιερών και των τόπων, σε διαχρονικό επίπεδο…

 

Η Ινώ/Λευκοθέα όμως λατρεύεται σε διάφορες περιοχές νησιωτικές κυρίως

Στα Μέγαρα υπήρχε και ιερό της Λευκοθέας με λίθινο θριγκό. Οι Μεγαρείς έλεγαν ότι αυτοί πρώτοι ονόμασαν την Ινώ Λευκοθέα και προς τιμή της τελούσαν κάθε χρόνο θυσία.

Στην Κόρινθο, στο ισθμιακό ιερό του Ποσειδώνα, έστεκαν αγάλματα της Λευκοθέας και του Μελικέρτη. Σε κορινθιακά νομίσματα της εποχής του Σεπτιμίου Σεβήρου παριστάνεται η Λευκοθέα με τον μικρό Μελικέρτη στην αγκαλιά.

Στην Αθήνα, η επιγραφή «Λευκοθέα Σώτειρα Ελλιμενία» είναι χαραγμένη σε καθίσματα του Θεάτρου του Διονύσου, η μεν Λευκοθέα ως « Σώτειρα» και «Ελλιμένια », ο δε Μελικέρτης ως «νεών φύλαξ».

Το όνομα του Μελικέρτη θυμίζει φωνητικά το όνομα του θεού Μελκάρτ των Φοινίκων- θ΄ακολουθήσει κείμενο- μορφή ανάλογη με τον Μολόχ των Χαναναίων, και σαφώς υπάρχουν αντιστοιχίες ανάμεσα στη λατρεία του φοινικικού Μελκάρτ και εκείνη του Μελικέρτη-Παλαίμονα στον ελληνικό χώρο. Ο τελευταίος λατρευόταν στην Τένεδο με θυσίες βρεφών· ΟΜΩΣ η έννοια του βρέφους δεν εχει την έννοια του ανθρώπινου βρέφους αλλα βρέφος θεωρούνταν το θρέμμα δηλ ο νεογνός του άγριου ζώου αλλά και του οικόσιτου καθώς και των ψαριών, ο νεοσσός δηλ, το νεογέννητο πουλί, το κλωσσόπουλο, αλλα και το νεογέννητο παιδί, ο νεοπός, ο νοπός, το ράριον ή ράρος δηλ το πρόωρο βρέφος – Ράριον πεδίον η πεδιάδα της Ελευσίνας όπου καλλιεργήθηκε στάρι για πρώτη φορά,  ο σκύμνος δηλ. ο νεογνός του ζώου κυρίως του λιονταριού, ή το κουτάβι, το τρέφος κλπ…

Μάλιστα οι γυμνικοί αγώνες αγοριών προς τιμήν του στην Ισθμία -και προς τιμήν της Λευκοθέας στη Μίλητο- ξεκίνησαν ως επιτάφιοι αγώνες για το νεκρό παιδί. Η σύνδεση, εξάλλου, του Mελικέρτη-Παλαίμονα με τους αγώνες των Ισθμίων και κυρίως με την πάλη -κάτι που υπαινίσσεται άλλωστε και το δεύτερο όνομά του- απορρέει από την κοινή ιδιότητα όλων των θαλασσινών δαιμόνων να είναι ακαταμάχητοι στην πάλη. Εξάλλου έχει κληρονομήσει εκ της μητέρας του την Δύναμη ως γιός της ΙΝΟΥΣ = ΙΝΑΣ = ΔΥΝΑ-ΜΗΣ

.

 Στην Επίδαυρο Λιμηρά υπήρχε «ύδωρ της Ινούς», μέσα στο οποίο κατά την εορτή της θεάς έβαζαν ζυμαρικά από αλεύρι κριθαριού. Αν αυτά βυθίζονταν, ήταν καλός οιωνός, αν όχι, τότε το θεωρούσαν «κακοσημαδιά»

Στις Θαλάμες υπήρχε ιερό της Ινούς μαζί με μαντείο. Στην Κρήτη τελούσαν προς τιμή της ομώνυμη εορτή, τα ΙΝΑΧΕΙΑ που είχε καθιερώσει ο Ιναχος προς τιμήν της Λευκοθέας ΙΝΟΥΣ, παρόλο που η κόρη του Ινάχου ονομάζεται ΙΩ …και όχι Ι(Ν)Ω

Λατρεία της μαρτυρείται επίσης στα Λεύκτρα, στη Ρόδο, στην Τένεδο, στη Δήλο, στην Κολχίδα, στους Πύργους της Ετρουρίας, ακόμα και στην Αίγυπτο.

Περνάμε στην ιστορία όμως του Κύκνου και του γιου του Τέννη που κλείνεται σε λάρνακα μαζί με την αδερφή του Ημιθέα ή Αμφιθέα ή Λευκοθέα είναι μια ακόμα χαρακτηριστική, αντιγραφή της ιστορίας όπου η Σεμέλη ή η Δανάη κλείνονται σε λάρνακα και ρίχνονται στο πέλαγος, ξεβράζονται δε στην Τέννεδο.

 Ας μην ξεχνούμε ότι στην Τένεδο – που πριν ονομαζόταν Λευκόφρυς – τιμούν με τελετές και γιορτές τον Μελικέρτη/Παλαίμωνα με θυσίες βρεφών- κυρίως δε αγριόχοιρων.

Τα αρχαία κείμενα και η ονομασία του Λιμένος της Τενέδου όπου υπάρχει και ναός της Αρτέμιδος μας δίδουν την πραγματική εικόνα  των θυσιών και των τελετών.

 

Eustathius Philol., Scr. Eccl., Commentarii ad Homeri Iliadem
Volume 1, page 54, line 28

                ἔστι δὲ ἡ μὲν Τένεδος νῆσος Αἰολικὴ ποτὲ μὲν Λεύκοφρυς
καλουμένη διὰ τὸ λευκὰς ἔχειν ὀφρῦς ἤγουν ἐξοχὰς περὶ τοὺς αἰγιαλούς· διὰ δὲ
τὸν Τρωϊκὸν Τένην, οὗπερ ἕδος ἤτοι κατοικητήριον γέγονε, μετακληθεῖσα
Τένεδος· ὅντινα Τένην διαβολὴ μὲν μητρυιᾶς Φυλονόμης ἢ Πολυβοίας συγκατ-
έρριψε διὰ τοῦ πατρὸς Κύκνου εἰς θάλασσαν τῇ ἀδελφῇ Λευκοθέᾳ ἐγκλείσασα λάρνακι· ἡ δὲ Δίκη περισωσαμένη τῆς νήσου βασιλέα κατέστησεν. 

 

Όπως κατά μία εκδοχή η Σεμέλη- Βλέπε παλαιότερα κείμενα-  καθώς και η Δανάη κλείνονται σε λάρνακα έτσι και η Λευκοθέα ως Αδερφή του Τέννη και κόρη του Κύκνου, η συνονόματη Λευκοθέα κλείνεται σε Λάρνακα !!! για να αφανισθεί στον αφρό των κυμάτων της Τενέδου νήσου…

Όμως εκτός από Λευκοθέα, ονομάζεται στον Παυσανία  Ημιθέα ή Αμφιθέα με αδερφό και πάλι τον Τέννη και πατέρα τον Κύκνο…

 

Pausanias Attic., Ἀττικῶν ὀνομάτων συναγωγή
Alphabetic letter tau, entry 19, line 5

  ἡ δὲ λάρναξ ἠνέχθη ἐπὶ τὴν πρότερον καλουμένην Λεύκοφρυν, ὕστερον δὲ Τένεδον ἀπ' ἐκείνου. 

 

Τενέδιος ἄνθρωπος> (Men. fr. 176 Kö.)· Κύκνον τὸν Ποσειδῶνος γενόμενον

πατέρα Ἡμιθέας καὶ Τέννου ἐπιγῆμαι τούτοις. καὶ κατηγορηθῆναι τὸν Τέννην ὑπὸ τῆς μητρυιᾶς, ὡς πειρῶντα αὐτήν. πεισθέντα δὲ Κύκνον εἰς λάρνακα βαλεῖν τὸν νεανίαν. ἑλομένης δὲ τῆς Ἡμιθέας συγκινδυνεύειν τῷ ἀδελφῷ ἑκατέρους κατεπόντωσεν. ἡ δὲ λάρναξ ἠνέχθη ἐπὶ τὴν πρότερον καλουμένην Λεύκοφρυν, ὕστερον δὲ Τένεδον ἀπ' ἐκείνου. ὃς καὶ βασιλεύσας τῆς νήσου ἐνομοθέτησε τοῖς τὰ ψευδῆ κατηγοροῦσιν ὄπισθεν παρεστάναι τὸν δήμιον πέλεκυν ἐπῃρμένον <ἔχοντα>, ὡς ἐλεγχθέντας παραχρῆμα ἀναιρεῖσθαι. ἀπὸ δὲ τοῦ φοβεροῦ θεάματος ἐκείνου λέγεσθαι ‘Τενέδιος ἄνθρωπος’. εἴρηται οὖν ἡ παροιμία ἐπὶ τῶν φοβερῶν τὰς ὄψεις

Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae)

 

<Τένεδος> – ἀπὸ Τένου καὶ Ἀμφιθέας ἢ Ἡμιθέας

τῶν Κύκνου παίδων. ἐκαλεῖτο δὲ Λεύκοφρυς. Steph.   

 

Η νήσος από Λευκοφρύς ονομάζεται πλέον Τένεδος από την σωτηρία του Τέννη και της Ημιθέας/Αμφιθέας /Λευκοθέας

 

Hecataeus Hist., Fragmenta
Volume-Jacobyʹ-F 1a,1,F, fragment 139, line 2

            ἀπὸ Τέννου καὶ Ἀμφιθέας ἢ Ἡμιθέας, τῶν Κύκνου παίδων,

Οι πρώτοι που εχουν κατοικίσει την Τένεδο είναι οι Αστέριοι, οι κάτοικοι της Κρήτης ή της Δήλου …

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter alpha, entry 7838, line 1

<Ἀστερίη>· ἡ Κρήτη καὶ ἡ Δῆλος οὕτως ἐκαλοῦντο
<Ἀστέριοι>· οἱ πρῶτοι τὴν Τένεδον κατοικήσαντες
<Ἀστερίς>· ὄνομα νήσου (δ 846)

 

Ενώ ο λιμένας της Τενέδου ονομάζεται Σίγριον

 

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 712, line 15

 <Σίγριον>: Λιμὴν Τενέδου, ἡρῷον ἔχων σίγρου Ἀρτέμιδος. Οὕτως Ὦρος.

Σίγραι είναι οι μικροί αγριόχοιροι  που θυσιάζονται στους βωμούς της Αρτέμιδος

 

 

 

 

 

 

 

 

Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae)
Scholion 177bis, line 1

τὸ δὲ <δὴ Παλαίμων> Παλαίμων ὁ Μελικέρτης,

ὁ τῆς Ἰνοῦς υἱός. οὗτος σφόδρα ἐτιμᾶτο ἐν τῇ Τενέδῳ,

ἔνθα καὶ βρέφη αὐτῷ ἐθυσίαζον

Οι θυσίες βρεφών που αναφέρονται δεν είναι θυσίες ανθρώπινων βρεφών αλλά θυσίες σιγρών, μικρών αγριοχοιρών ή ακόμα και ταύρων…σε περιοχές όπου λατρεύεται η Λευκόφρυς Αρτέμιδα..

 

 

Συνεχίζετε…