Μετέωρος εν αιθέρι και νεφελησιν

 Ἥρα νιν ἤθελ' ἐκβαλεῖν ἀπ' οὐρανοῦ,
 Ζεὺς δ' ἀντεμηχανήσαθ' οἷα δὴ θεός·
 ῥήξας μέρος τι τοῦ χθόν' ἐγκυκλουμένου
 αἰθέρος, ἔδωκε τόνδ' ὅμηρον, ἐκτιθεὶς
 Διόνυσον Ἥρας νεικέων· χρόνωι δέ νιν
 βροτοὶ ῥαφῆναί φασιν ἐν μηρῶι Διός,
 ὄνομα μεταστήσαντες, ὅτι θεᾶι θεὸς
 Ἥραι ποθ' ὡμήρευσε, συνθέντες λόγον.
 μάντις δ' ὁ δαίμων ὅδε· τὸ γὰρ βακχεύσιμον
 καὶ τὸ μανιῶδες μαντικὴν πολλὴν ἔχει·


Μά τότε ο Δίας, σά θεός, στήν πονηριά της
έκαμε μιά άλλη πονηριά: Άπό τόν αιθέρα,
πού ζώνει ολόγυρα τή γη, άνοιξε ένας μέρος
και τό Διόνυσο όμηρο έκλεισε εκεί μέσα,
κι έτσι από' της "Ηρας πιά ξεγλύτωσε τις γρίνιες
 μέ τόν καιρό πλάσανε οί άνθρωποι τό μύθο
κι' είπαν πώς ήταν στό μηρό του Δία ραμένος,
ξεγελασμένοι άπ' τ' άνομα του, πού, θεός όντας,
τόν είχε κάποτε όμηρο της ή θεά "Ηρα.
Μά είναι και μάντης ο θεός αύτος, γιατί έχουν     
μαντική δύναμη ή βακχεία κ' ή μανία

Ο Διονυσος κρυμμένος ή αιχμάλωτος στον αιθέρα και παραδομένος στις ορέξεις της Ηρας, ή μια ανάποδη γραφή της ιστορίας του Δία/Κρόνου και της Ρέας/Ηρας, όπου ο γιός που αποτελεί ξεκάθαρη απειλή για τον Θεό/Θεά και την παύση της λατρείας του, θα πρέπει μέσω της «δέσμευσης» και της «παράδοσης» να γίνει αποδεκτός, ως νεότερος και ως υιός και από τον έτερο θεό/θεά, όπως και από τα αντίστοιχα πατριαρχικά ή μητριαρχικά ιερατεία και τους κατά τόπους χώρους λατρείας των. Κατ΄ουσίαν όμως ένας νέος «ιερός γάμος» και η συμβολική του σημασία για τα ιερατεία και τους πιστούς τους.

Στο ίδιο κειμενο στις Βάκχες αλλα διαφορετική μετάφραση του Θ. Στεφανόπουλου, διαβάζουμε:   ότι ο Δίας αποσπά ένα κομμάτι αιθέρα που ζώνει τη γή και πλάθει ομοίωμα του Θεού που δίδει όμηρο στην Ηρα

Όταν ο Ζευς τον άρπαξε από το πυρ του κεραυνού
και ανέβασε το τρυφερό βρέφος στον Όλυμπο,
η Ήρα ήθελε να τον πετάξει από τον ουρανό.
Ο Ζευς, καθ’ ο θεός, ιδού τι μηχανεύτηκε:
Απέσπασε ένα κομμάτι από τον αιθέρα  που ζώνει τη γη,
έπλασε ομοίωμα του θεού, έδωσε αυτό ως όμηρο
και προστάτευσε τον Διόνυσο από τον πόλεμο της Ήρας.
Με τον καιρό οι θνητοί παρήλλαξαν τη λέξη
και είπαν ότι ερράφη στου Διός τον μηρό•
επινόησαν την ιστορία, επειδή τον θεό η θεά τον κράτησε όμηρο.
[Mετ. Θ. Στεφανόπουλος]

 Ένας ιερός γάμος που τελειται δια του φαινομενικού θανάτου, και της "δεσμευσης" του  νεαρού βασιλιά/θεού που επιστρέφει ανανεωμένος και δυνατός με τις νέες τους ιδιότητες και την νέα του μορφή, αυτή του υιού/κόρης αντίστοιχα. Εξαρτάται σε ποιο θεό ή θεά προσφέρετε η νέα ταυτότητα. Και ειναι γνωστό ότι «πρέπει τις να αποθάνει δια να ζήσει».  Εκ του ιερού γάμου και εκ της ενώσεως αυτής μπορεί να ερμηνευθεί και η εναλλαγή ή ανταλλαγή των ρόλων ή και των ιδιοτήτων των φύλων. – η έχουσα εν εαυτή το άρρεν θα ηδύνατο να θεωρηθεί ως έχουσα τις ιδιότητες αυτού και τουμπαλιν.


Υπάρχει και ο αντίστοιχος μύθος όπου η Ηρα ειναι αυτή που γεννά εκ του μηρού της τον Ηφαιστο, ο οποίος θα την "δεσμεύσει" κι αυτός με την σειρά του στον αιθέρα, όπως και ο Ζεύς για να την τιμωρήσει. Ετσι ή ΗΡΑ/ΡΕΑ "δεσμεύεται" και μάλιστα δύο φορές, εις τον ΑΙΘΕΡΑ.
 Ο Ζεύς την τιμωρεί δια την κατ΄αυτού απάτήν και τον εναντίον του Ηρακλέους χειμώνα δια του περίεργου τρόπου της εν τω αέρι δεσμεύσεως. Ο Ζεύς πεδήσας δια χρυσών δεσμών τας χείρας της και εξάψας απο των ποδών δύο άκμωνας την εκρέμασεν απο του ουρανίου βήλου εις τον αέραν. Μετέωρος η Ηρα εν αιθέρι και νεφελησιν ουδεμίαν ηδύνατον να εύρει βοήθεια. Ενώ ο Ηφαιστος εκδικούμενος την αποστροφή την οποία αισθάνετο δι αυτόν η μητηρ του λόγω της ασκήμιας του την καθηλώνει αφύκτως επι του μαγικού του θρόνου...

Sextus Empiricus Phil., Adversus mathematicos
Book 1, section 290, line 10

Ζεύς τε ὁ τούτου παῖς ἀφελόμενος αὐτὸν τῆς ἡγεμονίας
  γαίης νέρθε καθεῖσε καὶ ἀτρυγέτοιο θαλάσσης,
  τῆλε μάλ' ἧχι βάθιστον ὑπὸ χθονός ἐστι βέρεθρον.
τῷ δὲ Διὶ ἐπιβουλεύουσιν οἱ συγγενεῖς, παρὸ καὶ ὑπὸ
Θέτιδος βοηθεῖται,
  ὁππότε μιν ξυνδῆσαι Ὀλύμπιοι ἤθελον ἄλλοι,
 Ἥρη τ' ἠδὲ Ποσειδάων καὶ Παλλὰς Ἀθήνη·
ὠμότατος γάρ ἐστι, καὶ τὴν μὲν ἀδελφὴν καὶ γυναῖκα
ἱεροσύλου τρόπον κρεμάσας οὐκ ἀρκεῖται, ἀλλὰ καὶ ὀνει-
δίζει λέγων
  ἢ οὐ μέμνῃ ὅτε τ' ἐκρέμω ὑψόθεν, ἐκ δὲ ποδοῖιν
  ἄκμονας ἧκα δύω, περὶ χερσὶ δὲ δεσμὸν ἴηλα
  χρύσεον ἄρρηκτον, σὺ δ' ἐν αἰθέρι καὶ νεφέλῃσιν
  ἐκρέμω, ἠλάστεον δὲ θεοὶ κατὰ μακρὸν Ὄλυμπον;
τὸν δὲ Ἥφαιστον ὀργισθεὶς ῥίπτει ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, ὁ δὲ
  κάππεσεν ἐν Λήμνῳ, ὀλίγος δ' ἔτι θυμὸς ἐνῆεν.
τὸν δὲ ἀδελφὸν ὑπερορᾷ  
   οἰκί' ἔχοντα
  σμερδαλέ' εὐρώεντα, τά τε στυγέουσι θεοί περ.
πρόσεστι δὲ αὐτῷ πρὸς τῇ ἀποτομίᾳ καὶ ἀκρασία, ὃς
θεασάμενος τὴν Ἥραν ἐπὶ τῆς Ἴδης κεκοσμημένην οὐ
καρτερεῖ μέχρις τῶν ἀποδεδειγμένων αὐτοῖς θαλάμων
ἐλθεῖν, ἀλλ' ἐπὶ τοῦ ὄρους χαμαὶ ῥίψας ἑαυτὸν συγκυ-

λίνδεται τῇ γυναικί,
  τοῖσι δ' ὑπὸ χθὼν δῖα φύεν νεοθηλέα ποίην,
  λωτόν θ' ἑρσήεντα ἰδὲ κρόκον ἠδ' ὑάκινθον.
ποικίλης οὖν πεφωραμένης τῆς ποιήσεως ἀνωφελὴς ἡ
γραμματικὴ μὴ δυναμένη ἀποδεῖξαι τίσι πιστευτέον ἐστὶν
ὡς ἀληθέσι καὶ τίσιν ἀπιστητέον ὡς μυθικοῖς ψεύς μασιν.

Celsus Phil., Ἀληθὴς λόγος
Chapter 6, section 42, line 41

ἀντιδοξοῦντος. οὕτω δ' ἀκούει καὶ Ὁμήρου, ὡς τὰ παραπλήσια τῷ
Ἡρακλείτῳ καὶ Φερεκύδῃ καὶ τοῖς τὰ περὶ Τιτᾶνας καὶ Γίγαντας
μυστήρια εἰσάγουσιν αἰνιττομένου ἐν τούτοις <τοῖς> τοῦ Ἡφαίστου
πρὸς τὴν Ἥραν λόγοις, φάσκοντος·  
  ἤδη γάρ <με> καὶ ἄλλοτ' ἀλεξέμεναι μεμαῶτα
  ῥῖψε ποδὸς τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ θεσπεσίοιο,
καὶ τοῖς τοῦ Διὸς πρὸς τὴν Ἥραν οὕτως·
  ἢ οὐ μέμνῃ, ὅτε τ' ἐκρέμω ὑψόθεν, ἐκ δὲ ποδοῖιν
  ἄκμονας ἧκα δύω, περὶ χερσὶ δὲ δεσμὸν ἴηλα
  χρύσεον ἄρρηκτον, σὺ δ' ἐν αἰθέρι καὶ νεφέλησιν
  ἐκρέμω· ἠλάστεον δὲ θεοὶ κατὰ μακρὸν Ὄλυμπον,
  λῦσαι δ' οὐκ ἐδύναντο παρασταδόν· ὃν δὲ λάβοιμι,
  ῥίπτασκον τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ, ὄφρ' ἂν ἵκοιτο
  γῆν ὀλιγηπελέων. 

Παρακάτω θα δούμε και έτερο κείμενο όπου ο ‘Αμμωνας –πατέρας του Αιγύπτιου/ Λίβυου Διονύσου και της νύμφης Αμάλθειας κρύβει τον υιό Διόνυσο για να τον προστατεύσει από την ζηλοτυπία της γυναίκας του Ρέας,  τον στέλνει να μεγαλώσει από την χωρα καταγωγής της μητέρας του, την χώρα του Κέρατος του ΄Εσπερου   ή Εσπέρου  Κέρας, ή του Κέρατος της Αμάλθειας στην πόλη Νύσσα και στις πύλες της Νυσίας … όμοια ιστορία αναφέρει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης
Να υπενθυμίσω ότι ως «έσπερος θεός» χαρακτηριζόταν από τους αρχαίους ο Αδης.
Και ότι Εσπέρου Κέρας ονομάζει ο Πτολεμαίος  ένα ακρωτήριο της δυτικής Αφρικής.
Και ότι ο πλανήτης της Αφροδίτης όταν αυτός εμφανίζεται μετά τη δύση του Ήλιου (την «εσπέρα»), ονομάζεται και Από-σπεριτης.


 Το παρακάτω κείμενο…του Διονυσίου του Σκυτοβραχίωνα

Dionysius Scytobrachion Gramm., Fragmenta
Volume-Jacobyʹ-F 1a,32,F, fragment 8, line 41

 (68) Φησὶ δ' οὖν Ἄμμωνα βασιλεύοντα <τούτου> τοῦ μέρους τῆς Λιβύης
Οὐρανοῦ γῆμαι θυγατέρα τὴν προσαγορευομένην Ῥέαν, ἀδελφὴν οὖσαν
Κρόνου τε καὶ τῶν ἄλλων Τιτάνων. ἐπιόντα δὲ τὴν βασιλείαν εὑρεῖν πλησίον
τῶν Κεραυνίων καλουμένων ὀρῶν παρθένον τῶι κάλλει διαφέρουσαν Ἀμάλ-
θειαν ὄνομα. (2) ἐρασθέντα δ' αὐτῆς καὶ πλησιάσαντα γεννῆσαι παῖδα
τῶι τε κάλλει καὶ τῆι ῥώμηι θαυμαστόν· καὶ τὴν μὲν Ἀμάλθειαν ἀπο-
δεῖξαι κυρίαν τοῦ σύνεγγυς τόπου παντός, ὄντος τῶι σχήματι παραπλησίου
κέρατι βοός, ἀφ' ἧς αἰτίας Ἑσπέρου κέρας προσαγορευθῆναι· διὰ δὲ τὴν
ἀρετὴν τῆς χώρας εἶναι πλήρη παντοδαπῆς ἀμπέλου καὶ τῶν ἄλλων δένδρων τῶν
ἡμέρους φερόντων καρπούς. (3) τῆς δὲ προειρημένης γυναικὸς τὴν δυναστείαν
παραλαβούσης, ἀπὸ ταύτης τὴν χώραν Ἀμαλθείας κέρας ὀνομασθῆναι·
διὸ καὶ τοὺς μεταγενεστέρους ἀνθρώπους διὰ τὴν προειρημένην αἰτίαν τὴν
κρατίστην γῆν καὶ παντοδαποῖς καρποῖς πλήθουσαν ὡσαύτως Ἀμαλθείας
κέρας προσαγορεύειν. (4) τὸν δ' οὖν Ἄμμωνα φοβούμενον τὴν τῆς Ῥέας
ζηλοτυπίαν κρύψαι τὸ γεγονὸς καὶ τὸν παῖδα λάθραι μετενεγκεῖν εἴς
τινα πόλιν Νῦσαν, μακρὰν ἀπ' ἐκείνων τῶν τόπων ἀπηρτημένην. (5) κεῖσθαι
δὲ ταύτην ἔν τινι νήσωι περιεχομένηι μὲν ὑπὸ τοῦ Τρίτωνος ποταμοῦ,
περικρήμνωι δὲ καὶ καθ' ἕνα τόπον ἐχούσηι στενὰς εἰσβολάς, ἃς ὠνομάσθαι
πύλας Νυσίας. εἶναι δ' ἐν αὐτῆι χώραν εὐδαίμονα λειμῶσί τε μαλακοῖς
διειλημμένην καὶ πηγαίοις ὕδασιν ἀρδευομένην δαψιλέσι, δένδρα τε καρπο-
φόρα παντοῖα καὶ πολλὴν ἄμπελον αὐτοφυῆ, καὶ ταύτης τὴν πλείστην  
ἀναδενδράδα. (6) ὑπάρχειν δὲ καὶ πάντα <τὸν> τόπον εὔπνουν, ἔτι δὲ
καθ' ὑπερβολὴν ὑγιεινόν· καὶ διὰ τοῦτο τοὺς ἐν αὐτῶι κατοικοῦντας μακρο-
βιωτάτους ὑπάρχειν τῶν πλησιοχώρων. εἶναι δὲ τῆς νήσου τὴν μὲν πρώτην
εἰσβολὴν αὐλωνοειδῆ, σύσκιον ὑψηλοῖς καὶ πυκνοῖς δένδρεσιν ὥστε τὸν
ἥλιον μὴ παντάπασι διαλάμπειν διὰ τὴν συνάγκειαν, αὐγὴν δὲ μόνην ὁρᾶ-
σθαι φωτός. (69) πάντηι δὲ κατὰ τὰς παρόδους προχεῖσθαι πηγὰς ὑδάτων
τῆι γλυκύτητι διαφόρων; ὥστε τὸν τόπον εἶναι τοῖς βουλομένοις ἐνδιατρῖψαι
προσηνέστατον. ἑξῆς δ' ὑπάρχειν ἄντρον τῶι μὲν σχήματι κυκλοτερές, τῶι
δὲ μεγέθει καὶ τῶι κάλλει θαυμαστόν· ὑπερκεῖσθαι γὰρ αὐτοῦ πανταχῆι
κρημνὸν πρὸς ὕψος ἐξαίσιον, πέτρας ἔχοντα τοῖς χρώμασι διαφόρους· ἐναλλὰξ
γὰρ ἀποστίλβειν τὰς μὲν θαλαττίαι πορφύραι τὴν χρόαν ἐχούσας παρα-
πλήσιον, τὰς δὲ κυανῶι, τινὰς δ' ἄλλαις φύσεσι περιλαμπομένας, ὥστε
μηδὲν εἶναι χρῶμα τῶν ἑωραμένων παρ' ἀνθρώποις περὶ τὸν τόπον ἀθεώ-
ρητον. (2) πρὸ δὲ τῆς εἰσόδου πεφυκέναι δένδρα θαυμαστά, τὰ μὲν κάρ-
πιμα, τὰ δὲ ἀειθαλῆ, πρὸς αὐτὴν μόνον τὴν ἀπὸ τῆς θέας τέρψιν ὑπὸ
τῆς φύσεως δεδημιουργημένα·

και παρακάτω το αντίστοιχο κείμενο από τον Διόδωρο Σικελιώτη

περὶ δὲ Ὀρφέως τοῦ τρίτου μαθητοῦ τὰ κατὰ μέρος
ἀναγράψομεν, ὅταν τὰς πράξεις αὐτοῦ διεξίωμεν.
τὸν δ' οὖν Λίνον φασὶ τοῖς Πελασγικοῖς γράμμασι
συνταξάμενον τὰς τοῦ πρώτου Διονύσου πράξεις καὶ
τὰς ἄλλας μυθολογίας ἀπολιπεῖν ἐν τοῖς ὑπομνήμασιν.
ὁμοίως δὲ τούτοις χρήσασθαι τοῖς Πελασγικοῖς γράμ- 
μασι τὸν Ὀρφέα καὶ Προναπίδην τὸν Ὁμήρου διδά-
σκαλον, εὐφυῆ γεγονότα μελοποιόν· πρὸς δὲ τούτοις
Θυμοίτην τὸν Θυμοίτου τοῦ Λαομέδοντος, κατὰ τὴν
ἡλικίαν γεγονότα τὴν Ὀρφέως, πλανηθῆναι κατὰ
πολλοὺς τόπους τῆς οἰκουμένης, καὶ παραβαλεῖν τῆς
Λιβύης εἰς τὴν πρὸς ἑσπέραν χώραν ἕως ὠκεανοῦ·
θεάσασθαι δὲ καὶ τὴν Νῦσαν, ἐν ᾗ μυθολογοῦσιν
οἱ ἐγχώριοι ἀρχαῖοι τραφῆναι τὸν Διόνυσον, καὶ
τὰς κατὰ μέρος τοῦ θεοῦ τούτου πράξεις μαθόντα
παρὰ τῶν Νυσαέων συντάξασθαι τὴν Φρυγίαν ὀνο-
μαζομένην ποίησιν, ἀρχαϊκοῖς τῇ τε διαλέκτῳ καὶ
τοῖς γράμμασι χρησάμενον. φησὶ δ' οὖν Ἄμμωνα
βασιλεύοντα τοῦ μέρους τῆς Λιβύης Οὐρανοῦ γῆμαι
θυγατέρα τὴν προσαγορευομένην Ῥέαν, ἀδελφὴν
οὖσαν Κρόνου τε καὶ τῶν ἄλλων Τιτάνων. ἐπιόντα
δὲ τὴν βασιλείαν εὑρεῖν πλησίον τῶν Κεραυνίων
καλουμένων ὀρῶν παρθένον τῷ κάλλει διαφέρουσαν
Ἀμάλθειαν ὄνομα. ἐρασθέντα δ' αὐτῆς καὶ πλησιά-
σαντα γεννῆσαι παῖδα τῷ τε κάλλει καὶ τῇ ῥώμῃ
θαυμαστόν, καὶ τὴν μὲν Ἀμάλθειαν ἀποδεῖξαι κυρίαν
τοῦ σύνεγγυς τόπου παντός, ὄντος τῷ σχήματι παρα-
πλησίου κέρατι βοός, ἀφ' ἧς αἰτίας Ἑσπέρου κέρας
προσαγορευθῆναι· διὰ δὲ τὴν ἀρετὴν τῆς χώρας
εἶναι πλήρη παντοδαπῆς ἀμπέλου καὶ τῶν ἄλλων
δένδρων τῶν ἡμέρους φερόντων καρπούς. τῆς δὲ
προειρημένης γυναικὸς τὴν δυναστείαν παραλαβού- 
σης, ἀπὸ ταύτης τὴν χώραν Ἀμαλθείας κέρας ὀνομα-
σθῆναι· διὸ καὶ τοὺς μεταγενεστέρους ἀνθρώπους
διὰ τὴν προειρημένην αἰτίαν τὴν κρατίστην γῆν καὶ
παντοδαποῖς καρποῖς πλήθουσαν ὡσαύτως Ἀμαλ-
θείας κέρας προσαγορεύειν. τὸν δ' οὖν Ἄμμωνα
φοβούμενον τὴν τῆς Ῥέας ζηλοτυπίαν κρύψαι τὸ
γεγονός, καὶ τὸν παῖδα λάθρᾳ μετενεγκεῖν εἴς τινα
πόλιν Νῦσαν, μακρὰν ἀπ' ἐκείνων τῶν τόπων
ἀπηρτημένην. κεῖσθαι δὲ ταύτην ἔν τινι νήσῳ
περιεχομένῃ μὲν ὑπὸ τοῦ Τρίτωνος ποταμοῦ, περι-
κρήμνῳ δὲ καὶ καθ' ἕνα τόπον ἐχούσῃ στενὰς εἰσβο-
λάς, ἃς ὠνομάσθαι πύλας Νυσίας. εἶναι δ' ἐν αὐτῇ
χώραν εὐδαίμονα λειμῶσί τε μαλακοῖς διειλημμένην
καὶ πηγαίοις ὕδασιν ἀρδευομένην δαψιλέσι, δένδρα
τε καρποφόρα παντοῖα καὶ πολλὴν ἄμπελον αὐτοφυῆ,
καὶ ταύτης τὴν πλείστην ἀναδενδράδα. ὑπάρχειν
δὲ καὶ πάντα τὸν τόπον εὔπνουν, ἔτι δὲ καθ' ὑπερ-
βολὴν ὑγιεινόν· καὶ διὰ τοῦτο τοὺς ἐν αὐτῷ κατοι-
κοῦντας μακροβιωτάτους ὑπάρχειν τῶν πλησιοχώρων.

Plutarchus Biogr., Phil., Παροιμίαι αἷς Ἀλεξανδρεῖς ἐχρῶντο
Centuria 2, section 27, line 1


 <Ἀμαλθείας κέρας:> ἡ Ῥέα τεκοῦσα τὸν Δία
ἔδωκεν Ἀμαλθείᾳ τρέφειν· ἡ δὲ οὐκ ἔχουσα γάλα, αἰγὶ
ὑπέβαλεν αὐτόν. ὅθεν Αἰγίοχος ἐκλήθη. ὁ τοίνυν Ζεὺς
τὴν μὲν αἶγα κατηστέρισε· τὸ δὲ ἕτερον τῶν κεράτων
αὐτῆς ἀφελὼν παρέσχε τῇ Ἀμαλθείᾳ, παρασκευάσας γί-
γνεσθαι αὐτῇ ὃ ἂν παρὰ τοῦ κέρατος αἰτήσειε. ὅθεν τοὺς
εὐδαίμονάς φασιν <Ἀμαλθείας κέρας> ἔχειν.


Plutarchus Biogr., Phil., Παροιμίαι αἷς Ἀλεξανδρεῖς ἐχρῶντο
Centuria 2, section 27, line 2

< Ἀμαλθείας κέρας:> ἡ Ῥέα τεκοῦσα τὸν Δία ἔδωκεν Ἀμαλθείᾳ τρέφειν· ἡ δὲ οὐκ ἔχουσα γάλα, αἰγὶ ὑπέβαλεν αὐτόν.



συνεχίζετε ...