βωμοὶ Διονύσου τε Ἀνθίου καὶ νυμφῶν Ἰσμηνίδων καὶ Γῆς

Ανθίας καλλίχθυς η ονομασία του ψαριού. Τον ανθία ονομάζουν και  ιερό ιχθύ.

Άλλες ονομασίες του ψαριού λάβρος ανθίας ή χάννος ή αυλωπίας  ή ιερός ιχθύς, ή καλλίχθυς,  δηλαδή ο ωραίος ή έ/όμορφος ιχθύς. Ονομάζεται και καλλιώνυμος ή καλόγνωμος. ‘Οπου λάβρος ο σφοδρός, ο ορμητικός, ο βιαιος, ο καταιγιστικός, ο ατίθασος, ο αχαλίνωτος, ο αδηφάγος κλπ, ενώ ο αυλωπίας είναι αυτός που έχει έχει στενά και σκιστά μάτια.

Στα λεξικά η ερμηνειά του ονοματός του θεωρούν ότι δίδεται γιατί μοιάζει με άνθος ή γιατι άνω-θεωρείν δηλαδή κοιτάζει, παρατηρεί, επισκοπεί, εξετάζει προς τα άνω για να καταδιώξει τ΄αλλα ψάρια .

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί)
Alphabetic entry alpha, page 146, line 6

 <Ἀνθίας>· διὰ τὸ ὡς ἄνθος εἶναι, ἢ διὰ τὸ ἄνω θεωρεῖν πρὸς τὸ

καταδιώκειν τοὺς ἰχθύας.

 <Ἄνθινος>· παρὰ τὸ ἄνθος.

 {Χοιροβοσκοῦ} <Ἀνθοποιόν> <Jo. Damasc. Canon. iamb. 1, 112>· παρὰ τὸ

ἄνθος καὶ τὸ ποιῶ. τὸ δὲ ἄνθος παρὰ τὸ ἄνω θεῖν, ὅ ἐστι τρέχειν·

πᾶν γὰρ ἄνθος ἄνω τρέχει· ἐξ οὗ καὶ ἄνηθον, καὶ γράφεται διὰ τοῦ <η>.  

Ἄνθος παρὰ τὸ ἄνω θεῖν γὰρ πάντα τὰφυτὰ ἄνω θέουσι (θέω, θείω )

Όπου θέω-θείω τρέχω, διατρέχω, αγωνίζομαι, αμιλλώμαι, περιτρέχω.

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter alpha, page 192, line 6

<Ἄνηθον>. παρὰ τὸ ἄνω θεῖν.

<Ἄνθος>. παρὰ τὸ ἄνω θεῖν ἐν τῷ αὔξεσθαι. οὐκ

 ἀναστρέφουσι δὲ αἱ ἐτυμολογίαι. οὐ γὰρ εἴ τι

 ἄνω θεῖ καὶ αὔξεται, τοῦτο καὶ ἄνθος λέγεται.

 ἰδοὺ γὰρ πάντα τὰ φυτὰ ἄνω θέουσι καὶ ἄνθη

 [οὐ] λέγονται.

Ανθός από το ανω+θείν κατά την αύξηση τους,

Ανω+θείν+αύξεται αλλά παρ’όλ’ αυτά λέγεται άνθος αλλά πάντα –όλα - τα φυτά προς τα πάνω αγωνίζονται και άνθη δεν λέγονται …

Ο Πλούταρχος μας λέει τόσο πολύ, επιβεβαιώνοντας με ένα απόσπασμα από τον Πίνδαρο, ότι φέρει τίτλους λατρείας του θεού επιβεβαιώνουν επίσης: είναι Δενδρίτης ή Ἔνδενδρος, αυτός που δίδει την δύναμη στο δέντρο, ή βρίσκεται μέσα στο δέντρο ως η δύναμη που το ωθεί να δημιουργήσει ή να γεννηθεί ή να φυτρώσει, ενώ συγχρόνως είναι και Ἄνθιος από το άνθος ως φορέας των ανθέων και της άνθησης, Κάρπιος, αυτός που δίδει τους καρπούς και  τα φρούτα το προιόν των δέντρων και των φυτών, το γέννημα, τα σπαρτά, το όφελος, το προσοδο, τον σπόρο , Φλεύς ή Φλέως, που συμβολίζει την αφθονία της ζωής ως ο παλμός και ο σφυγμός της ζωής – φλεβα. Σύμφωνα με τα λόγια του Πλούταρχου, είναι ο θεός του συνόλου της  ὑγρὰ φύσεως-όχι μόνο για το κρασί ή ο χυμός από το σταφύλι, αλλά για το ενθουσιώδες σφρίγος σε ένα νεαρό δέντρο, το αίμα που χτυπάει στις φλέβες του νεαρού ζώου, όλα τα μυστηριώδη σημεία της υγρής φύσης όπως οι παλίρροιες αλλά και η  άμπωτη και η συνεχής ροή στη ζωή και στην φύση. Περισσότερα σε προηγούμενες αναρτήσεις :

λόγω Ποσειδώνι και Διονύσω την πίτυν..

Μειλίχον καλούσι Διονυσον ή Βάκχον Μειλίχιον 

ἀρχὴ γὰρ ὁ θεός, ἀρχὴ δὲ πᾶσα τῷ γονίμῳ πολλαπλασιάζει τὸ ἐξ αὑτῆς

 Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί)
Alphabetic entry alpha, page 146, line 8

<Ἄνθος>: Παρὰ τὸ ἄνω θεῖν καὶ τρέχειν ἐν τῷ

αὔξεσθαι. Οὐκ ἀναστρέφουσι δὲ αἱ ἐτυμολογίαι.

Οὐ γὰρ εἴ τι ἄνω θεῖ καὶ αὔξεται, τοῦτο καὶ ἄνθος

λέγεται. Ἰδοὺ γὰρ πάντα τὰ φυτὰ ἄνω θέουσι καὶ

αὔξουσι, καὶ ὅμως ἄνθη οὐ λέγονται..

 <Ἀνθηδόνες>: Αἱ μέλισσαι, παρὰ τὸ τὰ ἄνθη

ἔδειν.

 <Ἀνθίας>: [Εἶδος ἰχθύος.]

 Ἀνθίαν τινὲς καὶ κάλλιχθυν καλοῦσι, καὶ καλλιώνυμον,

 καὶ ἔλλοπα.

 <Ἄνθεια>: Ἡ Ἥρα· ὅτι ἀνίησι τοὺς καρπούς…

 <Ἀνθεστήρια>: Τὰ Διονύσια· οὕτω γὰρ Ἀθηναῖοι

τὴν ἑορτὴν λέγουσι· καὶ <ἀνθεστηριῶνα>, τὸν μῆνα

[καθ' ὃν ταῦτα ἐτελεῖτο·] ἐπειδὴ ἡ γῆ τότε ἄρχεται

τοῦ ἀνθεῖν. Ἢ παρὰ τὸ τὰ ἄνθη ἐπὶ τῇ ἑορτῇ ἐπι-

φέρειν. Ὅθεν καὶ παροιμία,

 Θύραζε Κᾶρες· οὐκέτ' ἀνθεστήρια.

 <Ἄνθρωπος>: Παρὰ τὸ ἄνω θρεῖν, ἤγουν ἄνω

βλέπειν· μόνος γὰρ τῶν ἄλλων ζῴων ὁ ἄνθρωπος ἄνω

βλέπει. Ἢ παρὰ τὸ ἀναθρεῖν ἃ ὄπωπεν, ἤγουν

ἀναλογίζεσθαι ἃ εἶδε καὶ ἤκουσε, τῶν ἄλλων ζῴων

μὴ λογιζομένων καὶ προνοουμένων.

Lexica Segueriana, Collectio verborum utilium e differentibus rhetoribus et sapientibus multis (Σ<b>) (recensio aucta e cod. Co
Alphabetic entry alpha, page 97, line 8

<ἄνθης>: τῆς ἀνθήσεως.

<ἀνθήλιος>: ἡ σελήνη καὶ τὸ ἀποσκίασμα τῆς τοῦ

 ἡλίου ἀνταυγείας. ἐνίοτε δὲ καὶ τὸ μίμημα ἢ ἀντάλ-

 λαγμα, ὡς Θεόπομπος. σημανεῖ δὲ καὶ τὰ ἐπισκο-

 τοῦντα τῷ ἡλίῳ νέφη, ἃ καὶ <ἀνθήλεια> καλεῖται….

<ἀνθεστηριών>: ὄγδοος μήν ἐστι παρὰ Ἀθηναίοις, ἱε-

 ρὸς Διονύσου. κεκλῆσθαι δὲ αὐτὸν οὕτω διὰ τὸ τὴν

 ἄνθην τοῦ βότρυος τούτῳ μάλιστα τῷ μηνὶ γίνεσθαι,

 καὶ διὰ τὸ πλεῖστα τῶν ἐκ γῆς ἀνθεῖν τότε

Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (ἀνακωχῆς – βώτορες)
Volume 1, page 61, line 30

<ἄνηθον>· παρὰ τὸ ἄνω θεῖν Z¹⁹². Et. gen. 874…

 <Ἄνθεια>· ἡ Ἥρα, ὅτι ἀνίησι τοὺς καρπούς. Et. gen. 877.

 <ἄνθος>· παρὰ τὸ – 1 αὔξεσθαι. οὐκ ἀναστρέφουσι δὲ αἱ

ἐτυμολογίαι – 3 πάντα τὰ φυτὰ ἄνω θέουσι καὶ ἄνθη οὐ λέγον-

ται..

 <ἀνθίας> (Dorio de pisc. ap. Ath. 7, 282c)· «ἀνθίαν – 13ἔλ-

λοπα». <ἔστι δὲ καὶ ὁ ἀνθίας.> Et. gen. 884.  

 <ἀνθηδών>· ἡ μέλισσα· παρὰ τὸ τὰ ἄνθη ἔδειν Z¹⁸⁴. Et. 1.62.20

gen. 887.

 <Ἀνθεστήρια>· τὰ Διονύσια· οὕτως γὰρ <οἱ> Ἀθηναῖοι

τὴν ἑορτὴν λέγουσιν – 64, 3 ἀνθεῖν· <ἔαρι γὰρ ἐτελοῦντο τὰ Διονύσια.>

ἢ παρὰ τὸ τὰ ἄνθη ἐν τῇ ἑορτῇ ἐπιφέρειν…

Στα κείμενα του Παυσανία στo έργο του «Ελλάδος Περιήγησις : Αττικά» υπάρχει αναφορά για τον ‘Ανθιο Διόνυσο που λατρεύεται μαζί με τον Απόλλωνα τον Διονυσόδοτο και την Αρτέμιδα την Σελασφόρο στην περιοχή  της Φλύας και της Μυρρινουσίας…

Φλυή σημαίνει εύκαρπη γή πλουσια σε βλάστηση. Φλύω σημαίνει αναβλύζω, ξεχειλίζω, παφλάζω, κοχλάζω, βγάζω πολλούς καρπούς, αλλα και φλυαρώ, πολυλογώ.

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Π – Ω)
Alphabetic letter phi, entry 596, line 1

<φλεῖ>· γέμει. εὐκαρπεῖ, πολυκαρπεῖ

Σημαίνει ευκαρπεί, γεμεί και πολυκαρπεί.

Μυστηριακός τόπος όπου τελούνται και βάσει των κειμένων λατρείες και μυστήρια της Μεγάλης μητέρας θεάς  της Ρέας Κυβέλης αλλα και άλλων θεοτήτων που σχετίζονται με την βλάστηση και την καθοδο στον Κάτω Κόσμο.

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 1, chapter 31, section 4, line 4

Φλυεῦσι δέ εἰσι καὶ Μυρρινουσίοις  
τοῖς μὲν Ἀπόλλωνος Διονυσοδότου καὶ Ἀρτέμιδος Σελα-
σφόρου βωμοὶ Διονύσου τε Ἀνθίου καὶ νυμφῶν Ἰσμη-
νίδων καὶ Γῆς, ἣν Μεγάλην θεὸν ὀνομάζουσι· ναὸς δὲ
ἕτερος ἔχει βωμοὺς Δήμητρος Ἀνησιδώρας <καὶ> Διὸς
Κτησίου καὶ Τιθρωνῆς Ἀθηνᾶς καὶ Κόρης Πρωτογό-
νης καὶ Σεμνῶν ὀνομαζομένων θεῶν·

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., De prosodia catholica
Part+volume 3,1, page 306, line 27

Φλυή> δῆμος Ἀττικὸς τῆς Κεκροπίδος φυλῆς. λέγεται καὶ Φλυεῖς.

Δηλαδή στην Φλυή (σημερινό Χαλάνδρι) και στην Μυρρινούντα υπάρχουν βωμοί του Απόλλωνος Διονυσοδότου, της Αρτεμιδος Σελασφόρου, του Διονύσου Ανθίου, των Ισμηνίδων νυμφών και της Γής, την οποία μάλιστα ονομάζουν Μεγάλη Θεά. Άλλος ναός έχει βωμούς της Δήμητρος Ανησιδώρας, του Διός Κτησίου, της Τιθρωνής Αθηνάς, της Κόρης Πρωτογόνης και των λεγομένων Σεμνών Θεών

Υπενθυμίζω ότι οι ιερές εορτές του Διονύσου πραγματοποιούνται  κατά τον όγδοον - αττικό -μήνα των Αθηναίων που θεωρείτε ως ο ιερός μήνας του Διονύσου και ονομάζετε Ανθεστηριών – από τις 15 Φεβρουαρίου μέχρι τις 15 Μαρτίου - γιατι τα περισσοτερα -φυτά, δέντρα, - ανθίζουν τότε.

Ενώ ο Πλουταρχος αναφέρει ότι

Plutarchus Biogr., Phil., Fragmenta
Fragment 24, line 4

<ΕΙΣ ΕΜΠΕΔΟΚΛΕΑ>

 Hippolytus, Refutatio haeresium 5.20.5. Τετέλεσται

δὲ ταῦτα (sc. Orphica quaedam) καὶ παραδέδοται ἀνθρώ-

ποις πρὸ τῆς Κελεοῦ καὶ Τριπτολέμου καὶ Δήμητρος καὶ

Κόρης καὶ Διονύσου ἐν Ἐλευσῖνι τελετῆς ἐν Φλιοῦντι τῆς

Ἀττικῆς· πρὸ γὰρ τῶν Ἐλευσινίων μυστηρίων ἔστιν ἐν τῇ

Φλιοῦντι <τῆς> λεγομένης Μεγάλης ὄργια.

Στην Φλύα δηλαδή τελούνταν όργια γονιμικής φύσεως πολύ πριν τη θέσπιση των ελευσινίων μυστηρίων. Ο Φλύος υπήρξε γιός της ίδιας της Γής. Οι θεότητες που λατρεύονταν βρίσκονται πάντα σε σχέση με τον γονιμικό κύκλο της γής, Στο ίδιο ιερό λατρεύονται οι θεότητες της γής καθώς και ο Διονυσος αλλα και η Μεγάλη μητέρα Θεά. Η λατρεία της Κόρης Πρωτογόνης αλλα και οι Σεμνές θεές είναι αρχέγονες θεότητες της φύσεως που αργοτερα ταυτίστηκαν με την Δημητρα και την Περσεφόνη. Ομοια και ο Απολλων ως Διονυσοδοτης αλλα και ο Διόνυσος Ανθιος δίδουν την επαφή με το θείο στοιχείο. Ο Απόλλων θεωρείτε κατά μία εκδοχή σωτήρ και εξαγνιστής του Διονύσου και λαμβάνει την ονομασία του Διονυσοδότη η λατρεύεται με την ονομασία του Διόνυσου χορηγού. Θεότητες που συγχέονται, συχνά ταυτίζονται μεταξύ τους και που ολες δεν αποτελούν παρα μια υπόσταση της Μεγάλης Αρχεγονης Θεότητας της φύσεως. Αποσπασμα από το βιβλίο «Πεντέλη: από την ανάδυση της Αιγαίας γής εως τους ρωμαικούς χρόνου / Ορεσίβιος»

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Α – Δ)
Alphabetic letter alpha, entry 1962, line 1

<Ἀνθέμιον>· τὸ χρυσίον τὸ ἐκλεκτόν.

<Ἀνθεστηριών>· μὴν ὄγδοός ἐστι παρ' Ἀθηναίοις, ἱερὸς

Διονύσου. κεκλῆσθαι δὲ αὐτὸν οὕτως διὰ τὸ πλεῖστα τῶν ἐκ γῆς ἀνθεῖν

τότε.

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 1, chapter 39, section 1, line 2

 ἑτέρα δὲ ὁδὸς ἐξ Ἐλευσῖνος πρὸς Μέγαρα ἄγει·

ταύτην ἐρχομένοις τὴν ὁδὸν φρέαρ ἐστὶν Ἄνθιον κα-

λούμενον. ἐποίησε δὲ Πάμφως ἐπὶ τούτῳ τῷ φρέατι

καθῆσθαι Δήμητρα μετὰ τὴν ἁρπαγὴν τῆς παιδὸς γραῒ

εἰκασμένην· ἐντεῦθεν δὲ αὐτὴν ἅτε γυναῖκα Ἀργείαν

ὑπὸ τῶν θυγατέρων τῶν Κελεοῦ κομισθῆναι παρὰ τὴν

μητέρα καί οἱ τὴν Μετάνειραν οὕτω πιστεῦσαι …  

Ενώ και στα κείμενα του Παυσανία γίνεται αναφορά  στο ‘Ανθιον φρέαρ που βρίσκεται στο δρόμο μεταξύ Ελευσίνος και με κατεύθυνση προς τα Μέγαρα. Το ‘Ανθιον φρέαρ είναι το πηγάδι,  η δεξαμενή ή η στέρνα στην οποία κάθησε η Δήμητρα μετα την αρπαγή της κόρης της μεταμφιεσμένη ως γριά, κατά τον Πάμφω. Από εκει, θεωρώντας την Αργεία, οι κόρες του Κελεού την συνοδευσαν στην μητέρα τους την Μετάνειραν…Όμως το Ανθιο φρέαρ ονομαζόταν και Παρθένιον Φρέαρ – δες : Εναλλαγή στοΠαρθένιον Φρέαρ

  

Μερικές ακόμα επισημάνσεις περί Ανθέων και λοιπόν συσχετισμών περί Ανθία, Ανθίου κλπ

<Ἀνθήλιος>· ἡ σελήνη. καὶ τὸ ἀποσκίασμα τῆς τοῦ ἡλίου

ἀνταυγείας. ἐνίοτε δὲ καὶ τὸ μίμημα ἢ ἀντάλλαγμα, ὡς Θεόπομπος (fr.

83 K.). σημαίνει δὲ καὶ τὰ ἐπισκοτοῦντα τῷ ἡλίῳ νέφη, ἃ καὶ ἀνθήλια

καλεῖται.

<Ἄνθης> (Pl. Phaedr. 230b)· τῆς ἀνθήσεως…

<Ἄνθος>· τὸ χρῶμα καὶ τὸ βάμμα τοῦ ἐρίου. Φερεκράτης Δου-

λοδιδασκάλῳ (fr. 46 K.)· “ταχὺ τῶν ἐρίων καὶ τῶν ἀνθῶν τῶν παντο-

δαπῶν κατάγωμεν”.

Κατά τον Ορφέα άνθιον η άνοιξη για την φύση, αργίδα η νύχτα γιατι παρέχει ανάπαυση και ξεκούραση, Γοργόνιον η σελήνη για το πρόσωπο που εμφανίζεται σ΄αυτήν και Αφροδίτην τον καιρό κατά τον οποίον πρέπει να σπείρεις – λέγεται απο τους θεολόγους και συγκεκριμένα τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα στο πέμπτο βιβλίο του στους Στωματείς.

Clemens Alexandrinus Theol., Stromata
Book 5, chapter 8, section 49, subsection 4, line 1

… αὐτὰς καλεῖν τὸν Ὀρφέα φωτὸς

οὔσας μέρη. πάλιν «ἄνθιον» μὲν τὸ ἔαρ διὰ τὴν φύσιν, «ἀργίδα» δὲ

τὴν νύκτα διὰ τὴν ἀνάπαυσιν, καὶ «Γοργόνιον» τὴν σελήνην διὰ τὸ

ἐν αὐτῇ πρόσωπον, «Ἀφροδίτην» τε τὸν καιρὸν καθ' ὃν δεῖ σπείρειν,

λέγεσθαι παρὰ τῷ θεολόγῳ.

Όμως ο ‘Ανθιος θεωρείται ο απόγονος του Ποσειδώνος και …

συνεχίζεται …